Aile şirketlerinde yaşanan çatışmaların veya anlaşmazlıkların oldukça sık görülen fakat bir o kadar da karmaşık bir durum olduğunu söyleyebiliriz. Bu çatışmaların birçok farklı sebebi olabilir: Şirketin geleceği için vizyonların uyuşmaması, yönetim tarzlarının birbiriyle çatışması veya profesyonel ortama yansıyan kişisel çıkarlar gibi. Bu tür anlaşmazlıklar iş ve aile ilişkilerine zarar verse de üstesinden gelinemeyecek sorunlar değiller. Aşağıda, bir aile şirketindeki çatışmaları verimli bir şekilde yönetmeniz ve çözmeniz için size yol gösterecek birkaç taktiksel tavsiyeyi bulabilirsiniz. 1. Görev ve sorumlulukları net bir şekilde belirleyin.Aile şirketlerindeki çatışmaların en temel nedenlerinden biri görev ve sorumlulukların belirsiz oluşu. Bunu önlemek için iş tanımlarının net bir şekilde yapılması ve sorumlulukların belirlenmesi büyük önem taşır. Her rolün temel sorumluluklarını, raporlama zincirlerini ve performans kriterlerini içeren yazılı bir iş tanımına sahip olmasını sağlamak bu konuda ihtiyaç duyulan netliği sağlayabilir.Şirket içindeki hiyerarşiyi ve rolleri görsel olarak temsil eden bir organizasyon şeması oluşturmak da iyi bir fikir olabilir. Bu şemanın tüm çalışanlar tarafından erişilebilir olması ve iş hacminin büyümesi ve değişikliklere uyum sağlanması için düzenli olarak incelenerek rollerin güncel ve etkin kalmasının sağlanması da süreci güçlendirebilir. Rollerin ve sorumlulukların düzenli olarak değerlendirilmesi, netliğin korunmasına ve kimin hangi konuda sorumlu olduğuyla ilgili çakışmaların ve olası yanlış anlamaların önlenmesine yardımcı olur. Bu önlemler daha planlı ve uyumlu bir çalışma ortamı yaratılmasını sağlayarak roller konusundaki kafa karışıklıklarının yol açtığı çatışmaları ortadan kaldırabilir. Ayrıca görev tanımlarını periyodik olarak gözden geçirmek ve güncellemek için dışarıdan bir İK danışmanının sürece dahil edilmesi, rollerin şirketin ihtiyaçları doğrultusunda evrilmesini sağlayacak ek bir tarafsızlık ve profesyonel gözlem faktörünü de oyuna sokabilir. 2. Açık ve şeffaf bir iletişim ortamı sağlayın.Çatışmaları önlemenin ve çözebilmenin sırrı etkin bir iletişimden geçer. İşle ilgili konuların aile üyeleri tarafından şeffaf bir şekilde tartışılabileceği düzenli toplantılar düzenlemek listenin başında gelir. Bu toplantılar, herkesin fikirlerini ve çekincelerini saygılı ve yapıcı bir şekilde dile getirmesine imkân tanır.Devam eden projeleri değerlendirmek, kafalardaki soru işaretlerini gidermek ve başarıları kutlamak için haftalık bilgilendirme toplantıları düzenlemek açık iletişim ortamının korunmasını destekler. Unutmayın! Toplantıların gündemlerinin önceden belirlenmesini sağlamak, daha odaklı ve verimli sonuçlar elde etmenizi sağlayabilir.Ayrıca, aile bireylerinin aktif dinleme, empati ve girişkenlik konularına odaklanan iletişim becerileri eğitimleri almaları genel etkileşimi iyileştirebilir. Aile üyeleri anonim geri bildirim sistemi sayesinde açıkça tartışmaktan çekindikleri çekincelerini rahatça belirtebilirler. Böylelikle şeffaflığı daha da teşvik etmiş olurlar. Öte yandan aile şirketleri, açık ve dürüst bir iletişim kültürünü destekleyerek sorunları ciddi çatışmalara dönüşmeden önleyebilir. Hatta proje yönetimi uygulamaları gibi işbirliğine dayanan araçların kullanılması, herkesin aynı noktada olmasını ve iletişimin şirketin tüm seviyelerinde anlaşılır ve istikrarlı kalmasını sağlar.3. Kişisel ve profesyonel ilişkileriniz için sınırlar belirleyinBir aile şirketinde, kişisel ilişkileri profesyonel ilişkilerden ayırmanın en elzem konulardan biri olduğu söylenebilir. Kulağa zor geliyor olabilir ama sınırlarnb net bir şekilde belirlenmesi, profesyonelliği korumaya ve kişisel sorunların iş kararlarını etkileme potansiyelini azaltmaya yardımcı olur.İşle ilgili görüşmelerin yapılacağı saatlerin belirlenmesi, bu ayrımın korunmasına yardımcı olabilir ve böylece kişisel zamanların işten bağımsız kalmasını sağlayabilir. İş toplantıları için ofis veya önceden organize edilmiş bir buluşma noktası gibi tarafsız, profesyonel ortamların kullanılması, hem kişisel alanlardan ayrışmaya yardımcı olur hem de profesyonel bir atmosferin korunmasını sağlar.Aile toplantılarında işle ilgili konuşulmaması, kişisel ve profesyonel yaşam arasındaki ayrımı pekiştirerek aile toplantılarının keyifli ve dostane bir şekilde geçmesini sağlayabilir. İş ve kişisel yaşam arasındaki bu keskin sınır, sağlıklı bir iş-yaşam dengesini korumaya yardımcı olur ve bu sınırların bulanıklaşmasından kaynaklanan potansiyel çatışmaları azaltabilir. Ayrıca, aile değerlerinin, iş vizyonunun ve çalışma prensiplerinin ana hatlarıyla belirtildiği resmi bir belge olan aile tüzüğünün benimsenmesi, bu sınırların korunması için bir kılavuz görevi görebilir. 4. Arabuluculuk hizmeti veya profesyonel danışmanlık alın.Anlaşmazlıklar özellikle zorlayıcı bir hâl aldığında, dışarıdan arabuluculuk veya profesyonel tavsiye almak iyi bir çözüm olabilir. Tarafsız bir üçüncü kişi, örneğin bir danışman veya arabulucu, objektif bir bakış açısı kazandırarak tartışmaların verimli geçmesini sağlayabilir. Aile şirketi dinamikleri konusunda deneyimli ve güvenilir arabulucuların veya danışmanların listesini çıkarmak zor olsa da proaktif bir adım olarak düşünülebilir.Anlık bir çatışma olmasa bile bir arabulucuyla düzenli görüşmeler planlamak, yakınlık kurulmasını ve olası sorunların proaktif bir şekilde ele alınmasını kolaylaştırabilir. Çatışmaların çözümüne odaklanan atölye çalışmaları yapmak veya seminerlere katılmak, aile üyelerini anlaşmazlıkları etkili bir şekilde yönetmeye hazırlayacak faydalı yöntemler ve tekniklerle donatabilir.Dışarıdan alınan bu destek, aile şirketine yeni içgörüler ve stratejiler sağlayarak çatışmaların iş süreçlerini ve aile ilişkilerini etkilemesine izin vermeden atlatılmasına yardımcı olur. Ayrıca, farklı aile şirketlerinden gelen aile bireylerinin deneyimlerini ve tavsiyelerini paylaştıkları aile danışmanlığı grupları da faydalı bakış açıları ve çözümler sağlayabilir. 5. Anlaşmazlıkları çözmek için bir yol haritası oluşturun.Anlaşmazlıkların tutarlı ve adil bir şekilde ele alınmasını sağlamak için resmi bir “anlaşmazlık çözüm planı” oluşturmakta fayda var. Bu plan, herhangi bir anlaşmazlık durumunda izlenecek adımları, konunun nasıl rapor edileceğini, çözüme kimin dâhil olacağını ve olası sonuçların neler olabileceğini ana hatlarıyla ortaya koyar. Anlaşmazlıkların çözüm sürecini ana hatlarıyla açıklayan yazılı bir anlaşmazlık çözüm politikası geliştirip, tüm aile üyelerinin bu yaklaşımı benimsemelerini sağlanabilir. Anlaşmazlıkların çözümünden sorumlu, hem aile üyelerinden hem de aile üyesi olmayan kişilerden oluşan bir anlaşmazlık çözüm komitesinin kurulması, farklı bakış açıları ve tarafsızlık sağlamak adına atılacak bir diğer önemli adım olarak değerlendirilebilir. Anlaşmazlık çözüm planının düzenli olarak kotrol edilmesi ve güncellenmesi, planın etkili kalmasını ve iş veya aile dinamiklerindeki değişiklikleri yansıtabilmesini sağlar. Anlaşmazlıkların çözümüne yönelik bu sistematik yaklaşım, tutarlılığın ve adaletin korunmasına yardımcı olarak anlaşmazlıkların ilgili tüm taraflar için şeffaf ve adil bir şekilde yönetilmesine imkân tanır. Ayrıca, anlaşmazlıkların çözümüne yönelik becerilerin düzenli eğitimlerle desteklenmesi, aile üyelerinin anlaşmazlıkları daha etkin ve bağımsız bir şekilde ele almalarını sağlayabilir.Bir aile şirketinde anlaşmazlıkların üstesinden gelmek; özveri, sabır ve proaktif bir yaklaşım gerektiren uzun soluklu bir yolculuk olduğunu söyleyebilirim. Unutmayın, bir aile şirketinin gücü, kişisel özveri ve profesyonel motivasyonların kendine has karışımından gelir. Zaten aile şirketlerinin doğasında var olan zorlukları olumlu bir bakış açısıyla kucaklamak, çatışmaları büyüme ve yenilik fırsatlarına dönüştürebilir. Her aile üyesinin katkısına değer vererek ve gelecek için ortak bir vizyon oluşturarak; aile şirketleri çatışmalar karşısında sadece hayatta kalmakla kalmaz, aynı zamanda gelişebilir de.Orijinal yayın tarihi: 4 Temmuz 2024Köşe yazarları tarafından burada paylaşılan görüşler, incturkiye.com’a değil, yazara aittir.Çok daha fazlası için Inc. Türkiye bültenlerine kaydolun.(*) Bu yazının çevirisinde Türk okura hitap etmek için birtakım değişiklikler yapılmıştır.