Apple’a rekabet karşıtı uygulamalarına yönelik açılan davalar kolay kolay bitecek gibi değil. Şirket bu yılın başlarında, Avrupa Birliği Dijital Piyasalar Yasası tarafından App Store ve iOS iPhone ekosistemi üzerindeki kontrolünü esnetmeye mecbur kalmıştı. Amerika’da Epic Games’le girdiği uzun soluklu hukuki mücadele sonucundaysa Apple, uygulama geliştiricilerinin bazı App Store ödemelerini şirketin kontrolü dışındaki sistemler üzerinden yapmasına izin vermek durumunda kalmıştı.Yasa kapsamında Apple, bazı değişiklikler yapıp ödeme sistemi seçeneklerindeki kısıtlamaları esnetebildi. Fakat bazı alternatif uygulama mağazalarının ortaya çıkmasınının önünü açan AB değişikliklerinin aksine, ABD’deki yeni ödeme sistemi Apple’ın başını bir kez daha derde soktu. Apple’ın gözüne kestirdiği uygulama geliştiricilerinin neredeyse hiçbiri bu sistemi kabul etmedi. Bloomberg’ün haberine göre, sisteme kaydolan sadece 38 uygulama geliştiricisi var. Epic savaşı Apple ve Epic Games arasında devam eden hukuki süreç, Apple’ın iPhone ve iPad’lerdeki uygulamaları bulma, ödeme yapma ve indirme yöntemlerindeki rekabete aykırı kontrolü iddiası ekseninde şekilleniyor. Epic, uzun zamandır Apple’ın bu sıkı kontrolünün hiç de adil olmadığını, iPad ve iPhone kullanıcılarının uygulama ve uygulama içi satın alımlarda yaptığı tüm ödemelerde alınan ve artık geleneksel hâle gelen yüzde 30’luk kesintinin rekabeti baltaladığını iddia ediyor. Amerika’daki hukuki mücadeleye bakınca Apple, Epic’i büyük ölçüde alt etmiş gibi görünse de uygulama içi satın alımlar söz konusu olduğunda şirketin rekabete aykırı davrandığı sonucuna varıldı. 2021’de mahkeme, Apple’ın durumu düzeltmesi gerektiği yönünde karar aldı. Ocak 2024’te şirket bu kararı uyguladı ve Amerika App Store’undaki tüm üçüncü parti uygulamalarının dışarıdan ödeme hizmetleri almasına izin vereceğini duyurdu. Karara göre bu uygulama içi ödemeler, yalnızca oyun içi eklentiler gibi satınalmalarda geçerli olacaktı. Ardından Epic, Apple’ın bu sisteminin kanunen mecburi tutulan değişikliklerin asıl amacını ihlal ettiğini belirtti. En büyük sorun, teknik olarak Apple’ın uygulama geliştiricilerin Apple dışı bir ödeme sistemi kullanmalarına izin vermesine rağmen, herkesin bu ayrıcalık için ödeme yapması konusunda ısrarcı olmasıydı. Söz konusu ücret, yapılan işlemin yüzde 27’sine tekabül ediyordu. Apple geçmişte hem kendi yüzde 30’luk App Store komisyonunu hem de bu yeni ücreti, sunucu sistemleri ve App Store üzerinden yapılan promosyonlar gibi hizmetlerinin kullanımı için yapılan ödemelere harcadığını savunmuştu. Ama Bloomberg’ün haberine göre, bir üçüncü parti ödeme sistemi tarafından alınan standart bir kredi kartı işlem ücretine yüzde 27’lik bir ücret eklendiğinde, uygulama şirketleri Apple’ın sabit yüzde 30’luk komisyon ücretinden daha fazlasını ödüyor.Daha adil bir yaklaşımTabii ki bu hamle bazı Apple karşıtları ve uygulama geliştiricileri tarafından pek de hoş karşılanmadı. Zira bu kişilerin birçoğu küçük ölçekli şirketler ve hatta tek kişilik girişimlerden oluşuyor. 2024’ün ilk günlerinde, Reddit’te konuyla ilgili bir paylaşımda bulunan Wahnfrieden adlı kullanıcı şunları söylemişti: “Bağımsız bir iOS/macOS uygulama geliştiricisi olarak söylüyorum, mesele sadece ücretler değil. Tüm satış döngüsüne hâkim olmanın getirdiği diğer her şey. Örneğin, şu anda yapılması neredeyse imkânsız olan müşteriye iade yapabilme hakkı.” DanTheMan827 adlı bir başka kullanıcıysa yıllar içinde Apple’ın App Store gibi bir sistemi daha ucuz ve kolay yönetmesine,maliyetlerin düşmesine ve uygulama sayısının artmasına rağmen ücretin hâlâ aynı kaldığına dikkat çekti.Bloomberg’e göre, Apple yöneticileri yakın zamanda uygulama içi satınalma hizmeti sunan yaklaşık 65 bin uygulama şirketinden oluşan havuzdan ödeme hizmetleri için sadece otuz sekiz başvuru yapıldığını belirtiyor. Daha da kötüsü, Apple’ın finanstan sorumlu başkan yardımcısı Alex Roman, söz konusu 38 başvurunun hiçbirinin küçük ölçekli uygulama şirketlerine yol gösterebilecek ve çığır açabilecek büyük oyunculardan gelmediğini dile getirdi. Vaziyet Apple için oldukça vahim görünüyor. Uzun süredir Epic ve Apple arasındaki davayla ilgilenen Amerika Birleşik Devletleri Bölge Yargıcı Yvonne Gonzalez Rogers da benzer düşünüyor. Bir Apple yöneticisine şirketin yeni yüzde 27’lik kesintisinin manidar olduğunu belirten Rogers, amacın geçmişte sahip olunan iş modelini ve geliri korumak gibi göründüğünün de altını çiziyor.Büyük etkiler ufukta Dünyanın dört bir yanındaki milyarlarca insanın hiçbir endişe duymaksızın kullandığı ve bazı tahminlere göre 2023 başı itibarıyla uygulama geliştiricilere (çoğu küçük ölçekli şirketlere) toplam $260 milyar ödemiş olan App Store’u düşününce bu olay devede kulak. Gerçekten de bu, teknoloji devleri arasında geçen birçok hukuki tartışmadan sadece biri. Küçük ölçekli uygulama geliştiricileri, trilyon dolarlık bir telefon üreticisinin milyarlarca dolar gelir elde eden bir oyun şirketiyle hukuki bir mücadele içine girmesinden dolayı endişelenmeli mi?Evet. Bu dava, Apple’ı App Store kurallarını Avrupa Birliği’nde de görüldüğü üzere radikal bir şekilde değiştirmeye zorlayacaksa önemli. Bu durum birçok şirketi uygulamalarını nasıl tanıtacakları ve ücretlendirecekleri konusunda yeniden düşünmeye zorlayacak gibi görünüyor.Orijinal yayın tarihi: 13 Mayıs 2024Köşe yazarları tarafından burada paylaşılan görüşler, incturkiye.com’a değil, yazara aittir.Çok daha fazlası için Inc. Türkiye bültenlerine kaydolun.(*) Bu yazının çevirisinde Türk okura hitap etmek için birtakım değişiklikler yapılmıştır.