Aylardan nisan, yağmurlu bir çarşamba günü New York'taki Javits Center, New York Uluslararası Otomobil Fuarı'na tahsis edilmiş yaklaşık 93 bin metrekarelik alanıyla cıvıl cıvıldı. Otomobil fuarlarında yer alan elektrikli ve hibrit araçların son yıllarda istikrarlı bir şekilde arttığı gözlemlenirken, 2024’e gelindiğindeyse bu araçlar sergilenen modellerin neredeyse yarısını oluşturmaya başladı. New York Otomobil Bayileri Derneği(Greater New York Automobile Dealers Association)Başkanı Mark Schienberg, gelecekte elektrikli araçların içten yanmalı motorluları sayıca geride bırakacağını söylüyor ve ekliyor: “Hibrit ve elektrikli araçlar gerçekten de fuar alanını domine edecek.”Yaşanan değişimin bir kısmından Amerika Birleşik Devletleri’nin mevcut yasaları sorumlu tutuluyor. Başkan Joe Biden'ın 2022 tarihli Enflasyonu Düşürme Yasası’yla, elektrikli araç üretimi ve şarj altyapısını desteklemek için sunulan vergi indirimleri ve teşvikler ciddi ölçüde genişletildi. 2021 tarihli Altyapı Yatırımı ve İstihdam Yasası’yla, yüksek hızlı şarj ünitelerinin "ana yollarda en az 80 kilometrede bir" konumlandırılmasını sağlamak için $7,5 milyar yatırım yapıldı. Atlas Public Policy'nin verilerine göre, 1 Nisan 2024’e kadar elektrikli araç üretim tesislerine yaklaşık $178 milyar özel yatırım taahhüdünde bulunuldu ve bunun 130 milyar dolarlık kısmı altyapı yasasının kabul edilmesinden sonra açıklandı. Kelley Blue Book'a göre bu adımlar satışların canlanmasına ön ayak oldu. Elektrikli araç satışları 2021'de Amerikan otomotiv pazarında yapılan tüm satışlarının yüzde 3,2'sini oluştururken 2023'te bu rakam yüzde 7,6'ya yükseldi. 2023'te elektrikli araç satışları ilk kez bir milyonu aşmasına rağmen, büyüme hızı geriledi.Sektör bu yıl da pek çok engelle karşılaştı. Birkaç yıl önce General Motors (GM), Tesla ve Polestar ile filosuna elektrikli araçlar katmak için büyük çapta anlaşmalar imzalayan araç kiralama devi Hertz, ocak ayında filosundaki en az 20 bin elektrikli aracı benzinliyle değiştirmeyi planladığını duyurdu. Gerekçe olarak da araçların kaza ve hasar onarım maliyetlerinin çok yüksek olmasını gösterdi. ABD’de elektrikli araç satış lideri Tesla, geçtiğimiz hafta piyasaları sarsan ilk çeyrek satış raporunu açıkladı. Ardından çalışanlarının yüzde 10’unu işten çıkaracağını…Tesla, bu yılın ilk çeyreğinde 386 bin 810 araç sattı. Geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 8,5'lik bu düşüş, şirketin satışları canlandırmak amacıyla yaptığı çeşitli kesintilere rağmen gerçekleşti. Olası sebeplerinden birinin de, elektrikli araç pazarında artık daha fazla üreticinin faaliyet göstermesi olduğu düşünülüyor. Tesla, 2022'de toplam elektrikli araç satışlarının yüzde 65'ini gerçekleştirirken, bu oran 2023'te yüzde 55'e düştü.Otomotiv odaklı araştırma şirketi Kelley Blue Book'un kıdemli editörü Sean Tucker, elektrikli araçlarla ilgili endişelerin abartıldığını ve sektörün şarj altyapısı ve maliyetiyle ilgili endişeleri gidermesiyle satışların artmaya devam edeceğini söylüyor. Tucker sözlerine şöyle devam ediyor: “Her zaman bir fikri ilk uygulayanların heyecanla işe atıldığı bir dönem olur ve sonra herkesin bu fikre ikna edilmesi gerekir. O noktaya doğru yaklaşıyoruz ama bu öyle büyütülecek bir sorun değil.” Birçok otomobil üreticisi tamamen elektrikli araçlara geçiş yapmak için zamana yaydıkları cesur hedefler koyduktan sonra Ford, GM, Mercedes-Benz, Volkswagen ve daha birçok marka elektrikli bu yöndeki planlarını daralttı ve resmiyette, uzun vadeli hedeflerini değiştirmedi. Bunun yerine, bazıları tüketicilerin geçişini kolaylaştırmak için hibrit veya şarj edilebilir hibrit araç üretimini artırdı.Çevre Koruma Ajansı (EPA), 2027 ve 2032 yılları arasında üretilecek araç modelleri için egzoz gazı emisyonlarına ilişkin yeni kısıtlamaları geçtiğimiz mart ayında açıkladı. Üreticilerin yeni standartlara tüm filolarında uyması gerekecek. Bu da şu anlama geliyor: Üreticiler içten yanmalı motorlu araçlar ya da hibrit araçlar satmaya devam edebilecek, ama bir şartla: Bu araçların yol açtığı emisyonları kompanse edecek kadar temiz araç sattıkları sürece… EPA bu güncellemeyle birlikte 2032’ye kadar toplam araç satışlarının yüzde 35 ila yüzde 56’sını elektrikli araçların oluşturacağını tahmin ediyor. “Birkaç yıl içinde hibrit araç satışları ciddi oranda artacak.” diyen Tucker, elektrikli araçların geniş kitlelerce kabul görmesinin önündeki üç ana engelin fiyat, şarj kaygısı ve menzil olduğunu söylüyor. Kelley Blue Book'un sahibi Cox Automotive'in raporuna göre, Şubat 2024'te elektrikli araçların ortalama fiyatlarının bir önceki yıla göre yüzde 12,8 düştüğü yönünde… Ama “hâlâ ana akım lüks olmayan araçlardan neredeyse yüzde 19 daha yüksek fiyatlandırılmış durumda.” Tesla, Ocak 2023’te satışlarını artırmak için fiyatlarını düşürmeye başlamıştı. Tucker, üretimdeki gelişmeler sayesinde önünde sonunda elektrikli araçların fiyatlarının içten yanmalı motorlularla aynı seviyeye geleceğini söylüyor.Enflasyonu Düşürme Yasası'nda yer alan vergi indirimleri, elektrikli araçların yaygınlaşmasını teşvik etmesi açısından son derece önemli. Fakat mineral kaynağı bulma ve batarya üretimi sürecinin zorlu şartları sebebiyle pek az araç modeli şu anda bu haktan yararlanabiliyor. Carnegie Mellon Üniversitesi mühendislik ve kamu politikası profesörü Kate Whitefoot, teşviklerden yararlanmaya hak kazanan elektrikli araçların sayısının her şeye rağmen “gelecekte önemli ölçüde artmasını” bekliyor. Elektrikli araçların tek şarjla gidebileceği menziller zaman içinde artmaya devam etti. 2022’de araçların ortalama 414 km olan menzili, yeni modellerle birlikte 2023’te 434 kilometreye ulaşarak rekor kırdı. Menzil arttıkça araçların şarj ihtiyacı da azalmaya başlayacak. Ama şarj konusundaki endişeler şu an için araçların daha geniş kitleler tarafından benimsenmesinin önünde büyük bir engel oluşturmaya devam ediyor. Çoğu elektrikli araç sahibi aracını evinde şarj ederken, Enerji Bakanlığı kamusal alanda şarj etme imkânının hem ev erişimi olmayanlar hem de uzun seyahatler için hâlâ kritik olduğunu belirtiyor. Yine Enerji Bakanlığı verilerine göre, 2023’te toplam 175 bin 575 bağlantı noktasına sahip 64 bin 187 elektrikli araç şarj istasyonu bulunuyor. Bu 2018’le kıyaslandığında yaklaşık yüzde 180 oranında bir artış.Şarj istasyonlarının sayısı artmış olsa da dağılımları hâlâ düzensiz. Sürücüler şarj istasyonu bulabilse bile büyük bölümü arızalı. J.D. Power tarafından yapılan bir araştırma, elektrikli araç sahiplerinin yüzde 20’sinin şarj istasyonuna vardığında kuyruklar veya çalışmayan şarj üniteleri nedeniyle hizmet alamadığını bildirdiğini gösteriyor. The Wall Street Journal’dan bir muhabir, 2023'te Los Angeles'taki Tesla harici elektrikli araçlara ait 120 şarj istasyonunu ziyaret etmiş ve bunların yüzde 27'sinin arızalı olduğunu tespit etmişti. Biden yönetimi, 2023’ün eylül ayında çalışmayan şarj ünitelerinin onarılması ve yenilenmesi için $100 milyon ayırdığını duyurdu. Bununla birlikte, sorunu çözmek için harekete geçen yeni girişimler olduğu da biliniyor. Yaz aylarında çekirdek yatırım turunu $3,6 milyonla tamamlayan New York merkezli şarj girişimi Voltpost, ABD’de kaldırım kenarında araç şarj etme imkânını yaygınlaştırmayı hedefliyor. Bunun için sokak lambalarını bir elektrikli aracı dört ile 10 saat içinde yüzde 80 oranında şarj edebilecek ikinci seviye şarj istasyonlarına dönüştürüyor. İlk denemelerini New York City ve Detroit'te gerçekleştiren şirketin kurucu ortağı ve CEO’su Jeff Prosserman daha küçük şehirlerde de hizmet vermeyi hedeflediklerini söylüyor ve ekliyor: “New York kadar Main Street'in de şarj erişimine ihtiyacı var. Hızlı bir şekilde devreye alınabilecek ölçeklenebilir ve uygun maliyetli bir çözüm sunarak, yüzlerce veya binlerce kişinin yaşadığı küçük kasabalardaki insanlara hizmet verebiliyoruz." diyor. Prosserman, bakım ve onarım süreçlerini kolaylaştırmak için şarj cihazlarını modüler olacak ve güncellenebilecek şekilde tasarladıklarını söylüyor. Ayrıca cihazların durumunu takip etmek ve gerektiğinde hızlıca bir teknisyen yönlendirebilmek için bir kontrol paneli kullandıklarını ekliyor. Prosserman’a göre araç sahipleri bakış açılarını değiştirmeli. Depo boşalmaya yaklaştığında benzin istasyonuna gitmek yerine, her fırsatta aracını az da olsa şarj edebileceği düşüncesine yönelmeli.“Günün ortasında cep telefonunuzu şarja takıp yüzde 50'den yüzde 60'a çıkarmanız ve bunu hiç düşünmeden günün geri kalanında telefonunuzu kullanmanız gibi, elektrikli araç şarj sektörünün de bu şekilde dönüştüğünü görüyoruz.” diyor.Tüketicilerin elektrikli araçlara dair düşünce ve davranış biçimlerinin değişmesi gerektiği fikri, sektör ya da sektöre yakın çalışanlar tarafından destekleniyor gibi görünüyor. Carnegie Mellon'dan Whitefoot, sektörün karşılaştığı pek çok sıkıntıyı, büyük bir değişimin yarattığı büyüme sancıları olarak nitelendiriyor.Whitefoot sözlerini şu şekilde bitiriyor: “Bu, son 100 yılda otomobil sektöründe yaşanan en büyük değişim. Araçların enerji kaynağını tamamen değiştiriyoruz.”Orijinal yayın tarihi: 8 Nisan 2024Köşe yazarları tarafından burada paylaşılan görüşler, incturkiye.com’a değil, yazara aittir.Çok daha fazlası için Inc. Türkiye bültenlerine kaydolun.(*) Bu yazının çevirisinde Türk okura hitap etmek için birtakım değişiklikler yapılmıştır.