Amerikan kamuoyu kadar dünyanın da gözü Trump’ta ve başına milyarder kankası Elon Musk’ı oturttuğu yeni Hükümet Verimliliği Başkanlığı’nda (DOGE). Fakat “Yüzde 100 şeffaflık” yemini etmiş bir kurum olmasına rağmen verimliliği artırmak için atacağı adımlar hâlâ gizemini koruyor.Öte yandan gizem perdesinin aralandığı konular da yok değil. Üstelik, âdeta tiyatro perdesi gibi bol dramayla… Bunların başında, Musk’ın yanı sıra eşbaşkan olarak çalışması beklenen Vivek Ramaswamy’nin görevden ayrıldığını duyurması geliyor. İş adamı, Musk’la süregelen yüksek gerilimin ardından yaptığı resmi açıklamayla ileriki dönemde Ohio valiliğine adaylığını koymayı planladığını, dolayısıyla DOGE’daki görevinden istifa ettiğini söylemişti. Bundan yalnızca birkaç gün sonraysa birimin en üst düzey hukuk yetkilisi de herhangi bir açıklama yapmadan ayrılmıştı. Oysa tüm bunlar yaşanırken Musk Beyaz Saray’a bağlı tüm idari birimlerin bulunduğu West Wing’e, yani yeni başkan Trump’ın bir nefes uzağına yerleşmişti bile.Verimlilik konusu ilk açıldığında Musk, federal harcamalardan yaklaşık $2 trilyon tasarruf edebileceğini öngörüyordu. Fakat o günden bu yana iş adamı tahminlerini “en iyi ihtimalle” $1 trilyona indirdi.Kesintilere hiç başlanmadı da değil elbette. Donald Trump’ın Çeşitlilikten Sorumlu Yürütme Kurulu’nu tasfiye hamlesinde, DOGE ve Musk’ın parmağı olduğu söyleniyor. Çeşitlilik, eşitlik, kapsayıcılık ve imkânlara erişim gibi konulara odaklanan kurulun kapandığı haberinin ardından Musk “İşte şimdi başlıyoruz.” minvalinde bir tweet atmıştı.Sonraki adımı işaret eden kesin kanıtlar olmasa da Musk ve DOGE gündeminde neler olduğuna dair birkaç ipucu yakalamak mümkün. İşte hedefe oturması muhtemel başlıklar.Amerikan Kuruşu: PennyDOGE’un X hesabından yaptığı paylaşıma göre tek bir adedinin üretimi üç cent’e mal olan penny’nin 2023 mali yılında Amerikan vergi mükelleflerine külfeti $179 milyondu. Bunun üzerine bu para biriminin tedavülden kaldırılması konusunda bir tartışma başladı. Aslında kimse için yeni bir mesele değil. Zira ABD Kongresi hemen hemen 50 yıldır bu konu etrafında dolanıp duruyor, ancak eyleme geçmiyor. Eger DOGE bir şekilde penny’den kurtulursa, 1957’de yarım cent’in tedavülden kaldırılmasından bu yana ABD’de bir ilk gerçekleşmiş olacak.Sudan BüyükelçiliğiDOGE’un bir başka paylaşımı da Güney Sudan’da açılması planlanan yeni ABD Büyükelçiliği ve ona ayrılan $784 milyondu. Paylaşımda söz konusu bütçenin makul olmadığına dikkat çekiliyordu. Mevcut takvime göre yapının 2027’de bitmesi planlanıyor. Ancak görünen o ki inşaat gözden geçirilecek.Çeşitliliğe Dair UygulamalarMusk’ın çeşitlilik konusundaki hırsı Çeşitlilikten Sorumlu Yürütme Kurulu’nun ötesine geçecek gibi görünüyor. Yine DOGE hesabından yapılan bir paylaşımda Tarım Bakanlığı, Devlet Bakanlığı ve Çalışma Bakanlığı’nın yanı sıra Sağlık ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın da sağlık personelinin çeşitlilik eğitimleri için geçen yıl $113 milyon bütçe talep ettiği açıklandı. Belli ki bu bütçe payları sallantıda.Devletin Bilgisayar SistemleriBu, DOGE’un nadir de olsa destek bulduğu adımlarından. DOGE aralıkta X’ten attığı bir tweet’te devletin bilişim teknolojilerine tahsis ettiği $100 milyarlık bütçenin yüzde 80’inin “çaptan düşmüş sistemlerin” bakımına gittiğini açıklamıştı. Paylaşımda “Eski sistemlerin bakımının zorluğu bir yana güvenlik açısından da büyük zafiyet arz ediyorlar.” yazıyordu.Federal Program HarcamalarıMusk ve DOGE’un o dönemki eşbaşkanı Ramaswamy geçen kasımda The Wall Street Journal’da yayınladıkları görüş yazısında birimin atabileceği olası adımların çerçevesini çiziyordu. Özellikle dikkat çeken başlıklardan biri ABD Kongresi’nin onaylamadığı federal harcamalardı. Musk ve Ramaswamy özellikle Kamu Yayıncılığı Kurumu’na yıllık $535 milyon ve Aile Planlaması gibi çeşitli yerel ve uluslararası programlara $1,5 milyar ayrılmasını topa tutmuştu.Federal İşgücü KesintileriMusk’ın evden çalışmaya karşı olduğunu duymayan kalmadı. Trump da Başkanlık yeminini edişinden sadece birkaç saat sonra imzaladığı kararnameyle federal personelin uzaktan çalışma esnekliğini sonlandırdı. ABD Başkanı’nın bu hamlesi, toplu iş sözleşmelerinde yakın zamanda uzun süreli uzaktan çalışma anlaşmaları imzalayan Çevre Koruma Ajansı ve Sosyal Güvenlik Kurumu gibi yapılarda sendika sorunları doğması ihtimalini gündeme getirdi.Musk ofise zorunlu dönüş uygulamasına dair görüşlerini The Wall Street Journal’daki makalesinde şöyle ifade etmişti: “Ofise dönmek istemeyenler kendi rızalarıyla iş akdini sonlandırabilir ki biz de bunu seve seve kabul ederiz. Amerikan vergi mükellefleri, işe gelmek istemeyen federal kadroların Covid dönemi ayrıcalıklarını finanse etmek zorunda değil.”Yasal DüzenlemelerAmerikan Yüksek Mahkemesinin iki kararına atıfta bulunan Musk ve Ramaswamy artık geçersiz hâle gelen ve yetki aşımı sayılabilecek binlerce federal karar bulunduğunu söylerken, Trump’ın bir kararnameyle bu kararları iptal edebileceğini de hatırlatmıştı. Teorik olarak bakıldığında böyle bir adım çok sayıda federal yapının tasfiyesi ya da geçici olarak askıya alınması, dolayısıyla binlerce kişinin işsiz kalması anlamına gelebilir. Musk bu konuya dikkat çekerken herhangi bir kurumun ismini zikretmese de ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu’ndan (SEC) hiç hazzetmediğini bilmeyen yok.Elbette tüm bu olası kesintiler, Musk’ın mahkeme kararlarına dair yorumunun doğru olup olmadığına bağlı. Danıştığımız hukukçuların görüşü, Musk ve Ramaswamy’nin yorumunun yanlış ve “kafalarının çok karışık” olduğu yönündeydi.Savunma Sanayi Alt Yüklenicileri ve Kamunun Finanse Ettiği OkullarDemokrat kanadın Massachusetts Senatörü Elizabeth Warren geçen hafta Musk ve DOGE’a bir mektup göndererek kesintiye gidilebilecek alanlarla ilgili önerilerini paylaşmıştı. Öneriler arasında Savunma Bakanlığı’nın ihale koşullarını yeniden gözden geçirerek savunma sektöründe rekabetin artırılması ve ABD ordusunun ekipman tamiri konusundaki kısıtlamalarına göz atılması vardı.Warren’ın bir diğer önerisi de federal çatı altında kamunun finanse ettiği, “charter school” olarak anılan özel okul sisteminin kapatılması ya da bütçelerinin azaltılmasıydı. Bu okullar bir nevi özerklikle hareket ettiği ve finansmanına katkıda bulunan grupların yönlendirmelerine göre kadro, personel ve hatta öğrenci seçtiği için sıkça eleştiriliyor. Senatöre göre federal bütçeden pay aldığı hâlde hibeyi hakkıyla kullanmayan ve kötü yönetilen okulların kâr amacı güden bir yapıya kavuşturulması gerekiyor. Musk’ın bu önerileri kabul edip etmeyeceği henüz belli değil.Milli Eğitim BakanlığıBu bakanlık, tasarruf konusu açıldığında DOGE’un ilk zikrettiği kurumlardan biriydi. Geçen ağustosta Ramaswamy Fox News’a verdiği bir röportajda “Yılanın başını ezelim, Milli Eğitim Bakanlığı’nı kapatalım. O $80 trilyonu alıp ülkenin dört bir tarafındaki ana babalara verelim.” demişti. Üç ay sonra, yine aynı yayın kuruluşuna “Belli başlı kurumların derhal kapatılmasını öngörüyoruz.” diye eklemişti.Orijinal yayın tarihi: 25 Ocak 2025Köşe yazarları tarafından burada paylaşılan görüşler, incturkiye.com’a değil, yazara aittir.Çok daha fazlası için Inc. Türkiye bültenlerine kaydolun.Not: Türk okurunun ABD gündemini yakalayabilmesi için yazıya birtakım editöryal eklemeler yapılmıştır.