İşinizi büyütmek istiyor ama nereden başlayacağınızı bilmiyorsanız doğru yerdesiniz. Genellikle girişimciler finansman ararken yatırımcı sıkıntısı çekmezler. Bunun nedeni, büyüklük ve yatırım stratejisi gibi faktörlere bağlı olarak birbirinden ayrılan yatırımcıların çeşitliliği.O hâlde işinizi kurma yolculuğuna çıktığınızda karşılaşacağınız dört farklı yatırımcıya bakalım.Para kimde?Risk sermayedarları, melek yatırımcılar, kitlesel fonlama ve arkadaşlarınız gibi pek çok yatırımcı, şirketinizin bulunduğu aşamaya göre farklı sermaye kaynakları sağlar. Başlangıç aşamasındayken genellikle kendi kaynaklarınıza, arkadaşlarınız, aileniz ve kitlesel fonlama kampanyalarına güvenirsiniz. (Buna “bootstrapping aşaması” da denir.) Fakat büyümeye başladıkça dışarıdan yatırıma ihtiyaç duyarsınız.Girişim sermayesi yatırımcıları (VC’ler) ve melek yatırımcılar, girişiminiz için gerekli sermayeyi sağlar. Yatırım yapmadan önceyse iş modeliniz, kazandığınız momentum ve hatta ekibiniz gibi birçok farklı faktöre bakarlar. Melek yatırımcılar, özünde birer girişimcidir veya en azından bir iş kurmanıza yardımcı olacak bilgi ve bağlantıları olan iş sahipleridir.Gerçekçi olalım: Melek yatırımcılar yatırımlarından büyük bir getiri elde etmeyi beklemez. Fakat girişim sermayesi şirketleri için durum başkadır. Bununla birlikte, bu iki yatırımcı profili de girişimcilerle yakın bir şekilde çalışır ve onlara tavsiyelerde bulunabilir. Bu yatırımcılar, sadece zaman ve emek tasarrufu yapmanızı sağlamakla kalmaz, girişiminizin başarıya ulaşmasına yardımcı olabilecek bağlantılarıyla da sizleri buluşturur. İster ürün veya hizmet oluşturmak için finansman sağlasın ister yaptığınız işe yatırım yapsın, her iki yatırımcı da girişimler için önemlidir.VC mi Melek Yatırımcı mı?VC’ler ve melek yatırımcılar arasındaki temel farka gelecek olursak, VC’ler, yani girişim sermayesi yatırımcıları genellikle başkalarının parasıyla yatırım yapar. Melek yatırımcılarsa kendi yatırımlarını kendileri finanse eder. Startup’ların başarısız olma olasılığı çok yüksek olduğundan (yüzde 90'ı ilk 5 yıl içinde kapanır), günün sonunda şirket halka arz olsa ya da el değiştirse bile yatırım geri dönüşü pek fazla olmaz.Girişimciler de melek yatırımcılar da bir işi finanse ederken risk alır, ancak yaptıkları yatırımın türü ve zamanı genelde farklıdır. Girişimcilerden henüz fikir aşamasındayken dahi kendi kendilerini finanse etmeleri ve "alın terini” (diğer bir deyişle zamanlarını ve emeklerini) sermaye olarak ortaya koymaları beklenir. Buna karşılık, melek yatırımcılar genellikle şirketin gelirleri artmaya başladıktan sonra, istikrarlı bir şekilde ilerlemesine yardımcı olmak amacıyla 25 bin ila 500 bin dolar arasında yatırım yapar.Fon toplama sürecinin ilk aşamalarında, yalnızca LGBTQIA+ bireyleri veya kadınları odağına alan yatırımcı grupları veya Nevada Angels gibi yerel gruplara benzer "niş" yatırımcılar bulma olasılığınız daha yüksektir. Bu özellikle işe başlarken yararlıdır çünkü bu oluşumlar network’leri aracılığıyla büyümenize yardımcı olabilecek kaynakları size sunabilir.Melek yatırımcı ne yapar?Melek yatırımcılar birçok girişimin ilk aşamasında stratejik yatırımcı ve mentor olarak kilit bir rol oynar. Genelde diğer yatırımcılara göre daha küçük (bazen de büyük) yatırımlar yapar ve karşılığında şirketten hisse satın alırlar. Bir melek yatırımcı fonladığı şirketin çoğunlukla yüzde 5 ila 15 arasında değişen oranlarda hissesine sahip olur. Bazen de şirketin kurucu ortağı koltuğunda onları görürüz.Melek yatırımcılar çoğunlukla daha önce kurduğu şirketten para kazanmış, şimdiyse uzmanlıkları ve bağlantılarından yararlanarak yeni girişimlere sermaye sağlayan başarılı girişimcilerdir. Sıradan bir girişim sermayesi şirketi kadar resmi olmayabilirler ancak net bir iş planınız olup olmadığını ve bunu hayata geçirip geçiremeyeceğinizi bilmek isterler.Bir melek yatırımcıyla nasıl konuşulur?Bir kurucu olarak temel sorumluluğunuz büyük bir şirket yaratmaktır. Melek yatırımcılar bu yolda, başlangıç için gereken finansal kaynakların yanı sıra rehberlik ve mentorluk sağlayarak da size yardımcı olabilir. Bazıları işe alım kararlarına destek olmak veya yönetim kurulu üyesi olarak hizmet vermek gibi operasyonel bir rolle de organizasyonunuza dahil olabilir.Ben de bir melek yatırımcıyım ve bir şirketi değerlendirirken maliyetinden çok kendi müsaitliğime bakıyorum. Ekip herhangi bir nedenle benimle görüşmek istediğinde uygun olacak mıyım? Erken aşama startup'ların genelde danışma kurulundan çok fazla desteğe ihtiyacı olur. Genelde bunun farkında olmazlar çünkü deneyimli değillerdir. Bu nedenle girişimciler melek yatırımcılarının yapacağı yatırımın hem para hem zaman olarak gerçekçi olması için çaba harcamalı.İnce eleyip sık dokuyunBir yatırımcı ararken yapmanız gereken şeylerden biri de adaylarınızın geçmişini gözden geçirmek olmalı. Zira değerlerinizi ve hedeflerinizi tamamlayabilecek birini bulmak çok önemlidir. Potansiyel yatırımcılarla görüşürken geçmiş deneyimleri ve danışmanlık vermeye açık olup olmadıklarını sormak faydalı olur.Bu sürece uzun vadeli bir ilişki gibi yaklaşın; akılsızca bir seçim yaparsanız durum içinden çıkılmaz bir hâl alabilir. Ancak doğru kişiyi bulursanız çok yararlı bir müttefik edinmiş olursunuz.Orijinal yayın tarihi: 13 Ekim 2022Köşe yazarları tarafından burada paylaşılan görüşler, incturkiye.com’a değil, yazara aittir.