İş dünyasında cesaret abıhayattır. Düşünsenize içinizde fitili ateşleyen cesaretin kıvılcımları olmadan bu rekabetçi, riskli ve belirsizliklerle dolu ortamda doğru zamanda doğru hamleyi yapıp fırsatları değerlendirmeyi nasıl becerebilirsiniz? Hele bir de girişimciyseniz… Her girişim belirsizliklerle dolu bir yolculuğun başıysa, sinesinde cesaret barındırmayan bir girişimci bu yolculuğa nasıl çıkabilir? Hoş, soruyu yanlış sordum. Asıl, cesaret olmadan girişimci olunur mu?Cesurlar bir kere ölür korkaklar bin düsturuyla yola çıkan dünün mucitleri bugünün girişimcileri, tarihin akışını değiştiren önemli gelişmelerin de kahramanı. Şimdi sizlere dünyamızı bugüne getiren önemli buluşlar nedir diye sorsam hepinizin aklından aynı şeyler geçecektir. Tarihsel süreç içerisinde ilerleme anlatısını tekerleğin icadıyla başlatırsınız. Mesela kimin icat ettiğini bilmediğimiz bu aletin insanlık için çok önemli olduğunun farkındayız. Belki bir eşya taşımak belki de tahıl öğütmek için geliştirilen bu nesne olmasaydı bugün ulaşımda hyperloop’tan bahsedebilir miydik? Başka bir örnek istesem bana ne söylersiniz? Johannes Gutenberg ve matbaa, değil mi? Matbaanın ortaya çıkmasıyla iletişimde çığır açılmış, bilgi ve fikirler imparatorluk sınırlarını hatta kıtaları aşmış. Eğitimin dikey düzlemde geniş kitlelere ulaşmasıyla da bilimsel ve kültürel bilgi hızla yayılarak dünyadaki ekonomi-politik düzeni alaşağı etmiştir. Yüzyıllardır üzerine yazıp çizdiğimiz yepyeni bir sistem, yani kapitalizmi böyle doğmuştur.Çoğunuzun aklına Alexander Fleming gelmedi ama onun antibiyotiği keşfi, bulaşıcı hastalıklardan kaynaklanan ölümlerin büyük ölçüde azalmasını sağlamıştır. Şüphesiz bu keşif, tıp alanındaki en önemli buluşlardan biri. Benzer şekilde Alman mühendis ve fizikçi Wilhelm Conrad’ın röntgen cihazını keşfederek radyoloji biliminin temelini atması da hastalıkların tedavisinde çığır açan girişimlerden bir diğeri.Tarihin tozlu sayfalarında debelenip durduğumuz yeter bugüne, bizim zamanımıza gelirsek eğer bana hangi isimleri sıralarsınız? Fizikçi Enrico Fermi ve nükleer enerjiye ne dersiniz? İnsanlığın giderek daha modern bir yaşamı benimsemesi, şehirleşme ve bunlara bağlı olarak artan enerji ihtiyacının karşılanmasında çok önemli bir yer tutan nükleer enerji, hâlen dünya çapında yaygın olarak kullanılıyor. Bugün dünya üzerinde ihtiyaç duyulan enerjinin yüzde onu bu yolla üretiliyor. Nükleer enerji, hepimizin hayatında etkisini elle tutulur şekilde gördüğü bir gelişme değil, kabul. Belki de 1960’lı yıllarda ortaya çıkan internet demeliydim. Hafızamızda yer etmemiş olsa da Robert Kahn ve Vinton Cerf bu büyük keşfin mimarlarıdır. Benim birkaçını zikrettiğim tarihin yönünü değiştiren bu kişiler dünün girişimcileridir desek yeridir. Sanki modern dünyaya ait bir kavram gibi algıladığımız girişimcilik nedir? Bireyin bir fikir edindiği ve onu gerçeğe dönüştürdüğü sürecin ta kendisi. Geçmişte girişimlerin çok azı sahiplerini servet sahibi yapmış olsa da insanlığın onları tanımasına yardımcı olmuştur. Ama günümüzde girişimciliğin fıtratı değişti tabii. Bugün girişimciler genellikle bir iş modeli seçer ve ardından üreteceği ürünleri nerede ve nasıl satacağına karar verir. Tam da bu yüzden bugünün girişimcileri işe pazar analizi yaparak koyulur. Ürünün ya da hizmetin pazarda bir karşılığı varsa harekete geçer. Ya da inovasyonla pazara getirilen her neyse, onun kendi pazarını yaratması için çaba sarf edilir. Tam da bu yüzden girişimcilik, inovatif düşünceyi de içinde barındırır. Yeni bir ürün veya sistem geliştirmek için eleştirel ve yaratıcı düşünme olmazsa olmazımızdır. Yeni bir ürün veya yöntemin başarılı olup olmayacağı meçhul olduğundan bu alan genellikle tahmin edilemez. Bu yüzden risk, girişimcinin canının yongasıdır. Risk dedik mi ya para kaybetme olasılığını ifade eden finansal riskler ya da motivasyon ve zaman kayıplarını ifade eden manevi riskler karşımıza çıkar. Çoğu durumda, girişimci işi başlatmak için kendi parasını veya yakın çevresinden topladığı fonu kullanır. Başta ürünün para kazandırıp kazandırmayacağı genellikle bilinmez ve eğer ürün satılmazsa girişimci yatırdığı tüm parayı kaybedecektir. Girişimcilikte cesaretin rolüBana sorarsanız bugünün girişimcileri geçmiştekilere kıyasla daha şanslı. Geçmişe nazaran girişim sermayesi ihtiyacını karşılamaya yönelik finansal imkânlar, devlet destekleri, motivasyon kaynakları ve teşvikler katbekat fazla. Fakat cesaret olmadığı zaman hepsi boş. Bugün girişimcilik küresel bir olgu. Bir girişimin başarılı olabilmesi için sınırlı bir pazar alanında başarılı olması yeterli değil. En çok sesi küresel pazarda karşılık bulan projeler getirse de insanlığın karşı karşıya olduğu sorunlara çözüm arayan cesur girişimcilere de hakkını teslim etmek gerek. Elon MuskGünümüzde en çok konuşulan girişimci kim desem hep bir ağızdan Elon Musk dersiniz. Şahsına münhasır kişiliğiyle Musk, çoğu devlet başkanından daha fazla saygı görüyor. Birçok ülkenin siyasi eliti, Elon Musk’ın sahibi olduğu şirketlerin kendi ülkelerinde yatırım yapması için ona kolaylıklar sağlamayı taahhüt ediyor. Musk sıradışı bir girişimci. Onu sıradışı kılansa finansal kazancını pek de önemsemeden insanlığın karşı karşıya olduğu büyük zorluklardan bazıları için elini taşın altına koyması. Ne zaman motivasyonu sorulsa, hem dünyayı daha iyi bir yere dönüştürme vizyonu hem de bunu gerçekleştirmek için ne gerekiyorsa yapma cesareti bize göz kırpıyor. Musk ticari girişimcilerle cesur girişimciler arasındaki temel farkı görmemize de yardımcı olacak bir figür.SpaceX’ten önce daha küçük roketlerle, daha ucuz ve hızlı uzay yolculuğu imkânsız sanırdık. Büyük havacılık şirketleri, uzaya uydu göndermek için büyük projelere çok fazla para ve zaman harcardı. İşleri büyük ve pahalı uyduları, dünyanın etrafındaki belirli bir yörüngeye fırlatmak üzerine kurulu olduğundan müşterilerinden çok fazla ücret alıyorlardı. Farklı bir şey yapmak kârlarını azaltacağından yollarını değiştirmeye de pek yanaşmıyorlardı. Fakat SpaceX ezberleri bir anda bozdu. Ez cümle: Uzaya malzeme göndermenin maliyetini düşürerek dünya çevresinde daha düşük yörüngelere ulaşmayı ucuzlattı. Daha önce devletler büyük ve değerli uyduları uzak bir yörüngeye göndermek için yalnızca birkaç kez kullanılabilen devasa ve pahalı roketler fırlatıyordu. SpaceX, daha sık fırlatılabilen daha küçük ve ucuz roketler üreterek oyunun kurallarını değiştirdi. Bu yaklaşım, küçük nesnelerin veya uydu gruplarının uzaya daha kolay gönderilmesine olanak sağladı. Bu sadece roket yapmanın veya müşteri bulmanın yeni bir yolu değil, aynı zamanda uzay sektörüne dair tamamen yeni bir düşünme biçimiydi. Oprah WinfreyBir başka sıradışı girişimci Oprah Winfrey’nin hikâyesine bakalım. Başına gelen tüm güçlüklere ve engellere rağmen başarıya ulaşana kadar asla pes etmeyen biri. Mississippi’de fakir bir ailenin çocuğu olarak doğan Winfrey’ye hayat pek de adil davranmamış. Muhabirlik için başvurduğu televizyon kanalından red yedikten sonra bile pes etmemiş çok çalışıp karşılaştığı zorlukları fırsatlara dönüştürerek ünlü ve saygın bir iş lideri olmuş. Kaderin cilvesine bakın. Muhabirliğe layık görülmeyen Winfrey, oldukça popüler bir dergi, TV kanalı ve çok yönlü bir iş kurmasına yardımcı olan TV programı “The Oprah Winfrey Show” ile tanındı. Ayrıca Weight Watchers’ı kanala alarak şirketin değerini de çok yukarılara taşıdı. Winfrey’yi Oprah yapansa bağış ve hayır işleriyle başta ihtiyaç sahibi kadın ve çocuklar olmak üzere ettiği yardımlardı. Cesareti ve çalışkanlığı sayesinde Mississippi banliyölerindeki o küçük çocuk, ABD’nin en güçlü figürü seçildi. 2013 yılında bu şöhret, ABD Başkanı Obama’nın elinden aldığı Başkanlık Özgürlük Madalyası’yla taçlandı. Cesur girişimcilerin ortak özellikleriGelelim iş dünyasının adı pek bilinmeyen kahramanlarına... Cesur işletme sahiplerinin riskle yüzleşmek veya başarısızlık konusunda çekinceleri yoktur. Risk almak, sadece tehlikeli şeyler yapmak anlamına gelmez, tüm pürüzlere rağmen hedeflerinizin peşinden gitmek anlamına gelir. Akıllı iş insanları, iyi bir şansla kötü bir risk arasındaki farkı anlayabilir, yeni iş fikirlerine karar vermeden önce hem insanların ihtiyaçlarına hem de pazarın dinamiklerine vakıf olmak için zaman ayırır. Gerçekten ulaşabilecekleri hedefler koyup riskleri ele alıp azaltmanın yollarını bulurlar.Kalıcı olmak (işler zorlaştığında bile yola devam etmek) ve dirençli olmak (zor zamanlardan sonra toparlanabilmek) başarı için oldukça önemlidir. Günümüzde hızla değişen iş dünyası oldukça rekabetçi olabiliyor. Bu iklimde çoğu zaman birçok sorunla karşı karşıya kalan girişimciler, denemeye devam edip stresli zamanlarda güçlü kalabildikleri ölçüde başarılı oluyor.Kriz anlarında zor seçimler yapabilmek de bir girişimcinin ne denli cesur olduğunun ölçüldüğü anlardır. Getir’in kurucusu Nazım Salur, pandemi döneminin zorluklarını iyi okuyarak iş modelini zenginleştirdi. Resmen o dönemin zorluklarını fırsata çevirerek küresel bir firma hâline geldi. Cesur girişimcilerin her zaman net bir planı vardır. Her şeyden önce işlerinin nereye gitmesini istediklerini bilirler. Böylece iyi bir iş yeri yaratır, ekip motivasyonunu güçlendirir ve müşterilerini mutlu ederler.Risk almakHiçbirimiz müneccim değiliz. Yeni bir işe giriştiğimizde başarılı mı yoksa başarısız mı olacağını bilemeyiz. İlk etapta bu belirsizlik korkutucu olabilir ancak cesur girişimciler risk almaya her daim hazırdır. Şu anda meydana gelen kötü şey, yani “tehdit” ile daha sonra olabilecek kötü bir şey, yani “risk” arasındaki farkı bilmek önemlidir. İşletme sahipleri tüm risklerden kurtulamazlar ancak bunları azaltmak için çok şey yapabilirler. Örneğin, riskleri erken tespit ederek bu risklerden nasıl kaçınabileceklerini veya bu risklerle daha iyi nasıl başa çıkabileceklerini planlayabilirler.Riski yönetmenin bir yolu, farklı risklerin ne kadar olası ve ciddi olduğunu anlamaya yardımcı bir araç olan risk matrisini kullanmaktır. Bütçeler iş dünyasında planlamanın bir parçasıdır. Fakat bütçe planlamaları ne kadar satabileceğinize ya da pazardaki değişiklikler gibi şeyleri ne kadar iyi tahmin edebildiğinize bağlı olan bilinçli tahminlerden başka bir şey değildir. Siyasi seçimler ya da herkesi derinden etkileyen toplumsal ve ekonomik gelişmelerden kaynaklanan büyük riskler de her zaman ihtimaller dahilindedir.Yeni bir işe girişen işletmeler, tıpkı gündelik operasyonda olduğu gibi riskleri azaltmaya çalışır. Yapılması gereken ilk iş karar vermeden önce riskleri ve başarı ihtimalini dikkatle değerlendirmektir. Bunun için ihtiyacınız olan iyi bir iş kültürüdür. Şayet bu atmosfere sahipseniz, sizinle birlikte bu riskleri tartıp biçen bir ekibiniz mevcuttur. Fakat bazen evdeki hesap çarşıya uymaz ve sektörel riskler hakkında uzmanların tavsiyelerine başvurabilirsiniz.Alacağınız riskin işinize olan maliyeti ne kadar yüksekse üzerine o kadar fazla düşünme ve planlama gerekir. Örneğin, büyük bir şeye çok fazla para yatırmak, o parayı kaybetme veya beklendiği kadar geri alamama riskini beraberinde getirir. Bu noktada işletmeler riskleri tanımlayıp analiz ederek potansiyel sorunları güçlü kaslara dönüştürebilir. Bu şekilde işletmeler riskleri akıllıca yöneterek büyüyebilir ve başarılı olabilirler.Zorluklara kararlılık ve dayanıklılıkla göğüs gerinBenzersiz ürün veya hizmet deneyimi vaadiyle yeni iş kuran girişimciler çoğu zaman birçok zorlukla karşı karşıya kalır. Bu zorluklar karşısında havlu atmadan yolculuğa devam edenler ancak cesaret gömleğinin düğmelerini sıkı sıkı bağlamış olanlardır. Üstelik cesur girişimciler, reddedildiklerinde dahi ilerlemeye devam edecek kadar güçlüdür. Herkes yola büyük hedefler ve kararttığ bir çift gözle çıkar. Fakat birçok insan yolun yarısına gelemeden hedefine ulaşmaktan vazgeçer. Bu insanları yıldıran şey nedir? Kalbe giren, korku ve şüpheyle arzuların sönümlenmesi… Örneğin, her ay düzenli olarak maaş aldığınız istikrarlı işten ayrılmanın getirdiği o korku, kendi işinizi kurmanın önündeki en büyük engeldir.Motive olmak demek belirlediğiniz hedefe doğru adım atma dürtüsüne sahip olmak anlamına gelir. İşe koyulmadan önce sahip olduğunuz motivasyon her zaman ilk günkü gibi olmayacak. Kimi gün bulutların üzerinde uçarken kimi gün dibe vurmuş hissedeceksiniz. Panik yapmaya gerek yok. Ne demiştik girişimcilik varmayı hedeflediğiniz bir destinasyon değil yolculuğun ta kendisi. Tıpkı hayat gibi. Peki bu süreçte en çok ihtiyaç duyduğumuz şey nedir? Tabii ki esneklik. “Esneklik” demek, gerildikten veya strese maruz kaldıktan sonra geri dönme yeteneğinizi ifade eder. Herkesin esneme noktası birbirinden oldukça farklı olsa da endişeye mahal yok. Bilim insanları ve psikologlar, esnekliğin öğrenilen bir şey olduğunu söylüyor. Birbirimizi destekleyerek dayanıklılığı birbirimize öğretebiliriz. Dayanışma ve direnişle, zorlukları aşma yeteneğimizi kolektif olarak daha da güçlendirebiliriz. İster kendimiz ister mücadele içindeki bir başkası için olsun, dayanıklılık zamanla öğrenilip geliştirilebiliyor. Emin olun bu beceri yalnızca işte değil, tüm hayatınızda çok işinize yarayacak.Zor kararlar verebilme yeteneğiİşinizi büyütüp daha mutlu ve başarılı bir iş hayatına sahip olmak için yapmanız gereken en önemli şey risk alabilmektir. Zor seçimler yapmaktan kaçınan bir girişimcide cesaretin esamesi okunmaz. İster öğrenci olun ister çalışan ister iş sahibi cesaret hepimiz için önemli. Cesurlar dünyasında girişimcileri diğerlerinden ayıran unsurlar kendilerine duydukları güven, sabır ve zor kararlar verme konusundaki yetenekleridir.Cesur bir lider olduğunuzda kendi ayaklarınız üzerinde durabilmeli, sorumluluklarınızı yönetebilmeli ve şirketiniz için nihai kararları soğukkanlılıkla verebilmelisiniz. Tabii ki cesur lider demek duyguları olmayan ceberrut bir insan olmak demek değil. Cesur liderler de korkar, stresli hissedebilir. Ancak iyi liderler bu duyguları yönetmeyi becerirler. Böylece akıllıca riskler alıp kararlı davranarak zor kararların üstesinden gelebilirler. Girişimci doğulmuyor, olunuyor.Cesur girişimciler aldıkları ve alacakları her türlü kararın sonuçlarını öngörerek yaptıkları işte daha başarılı olurlar. Güçlü, korkusuz ve kararlı olmayı öğrenmiş girişimciler, zorlu seçim anlarında aksamaları ve çatışmaları manevra yaparak savuşturabilirler. Cesur bir girişimci bu seçimleri kendi yöntemleriyle yapması gerektiğini bilir ve karar vermek için farklı stratejiler kullanır.Zor bir karar alırken, ilgili tüm kararlara aynı özeni gösterebilmek gerekir. Eğer güven kırılırsa, bu olaya dahil olan herkese zarar verecektir. Ancak zor bir karar başarıyı getirdiğinde, bu daha fazla cesareti teşvik eder. Unutmayın başarıya giden yol doğru zamanda doğru kararları güvenle vermekten geçer.Zor seçimlerle uğraşmak stresli olsa da baskı altında sakin kalıp kararlı olabilmek oldukça önemli bir meziyettir. Cesur bir girişimcinin bir diğer özelliği ise önemli kararları dikkatli ve kendinden emin bir şekilde verilmesidir. İş hayatında riskli durumlarla karşılaşmak kaçınılmaz. Fakat başarılı olmak istiyorsanız zor seçimler yapmaktan imtina etmemeyi bilmeniz gerekir. Risk almak kadar, zor kararlar almaya da istekli olmanın devreye girdiği yer tam da burasıdır. Her şeye rağmen cesur olabilmekte. O hâlde son sözü Aldous Huxley’ye bırakalım ve diyelim ki “Ne sebeple olursa olsun hatanızın üstünde kara kara düşünmeyin. Temizlenmenin yolu çamurda yuvarlanmak değildir.”Bu yazı, Inc. Türkiye Mart 2024 sayısında yayınlanmıştır. Abonelere özel çok daha fazla içerik için şimdi size özel tekliflerimizi inceleyin!