“Yeni nesil lider” kavramı son zamanlarda birçok farklı alanda ve platformda daha sık dile getirilmeye başladı. Peki yeni nesil lider derken tam olarak neyden bahsediyoruz?Bizler homo lüdens, yani oyun oynayan insanlarız. Yeryüzünde insana ait her şeyin başlangıcının oyun olduğunu, önce oyunun var olduğunu Johan Huizinga’dan okuduk. Bu sebeple yeni nesil liderliği de voleybol üzerinden anlatmanın keyifli olacağını düşünüyorum.Danielle Santarelli ve Giovanni Guidetti, Türkiye Kadın Voleybol Milli Takımı’nda peş peşe görev yapan ve hem kulüp hem de milli takım seviyesinde önemli başarılar elde ederek tarihe geçen iki antrenör. Ancak bu iki İtalyan’ın liderlik tarzları birbirlerinden oldukça farklı. İki büyük lider, önemli farklarSantarelli 42 yaşında. 2017’den bu yana farklı kulüplerde ve milli takımlarda baş antrenörlük görevini üstleniyor. Giovanni Guidetti ise 51 yaşında. İlk baş antrenörlüğünü 1996 senesinde yaptı ve 2008’den beri Vakıfbank’ı çalıştırıyor. Baş antrenörlük deneyimi olarak baktığımızda Santarelli’nin altı, Guidetti’ninse 27 senelik tecrübesi var. Son dünya şampiyonu Sırbistan Kadın Voleybol Milli Takımı baş antrenörü Danielle Santarelli 2023’te A Milli Kadın Voleybol Takımı’yla anlaştığında takımın o yılki baş antrenörü Giovanni Guidetti de Sırbistan millilerin başına geçti. Yani bir nevi yer değiştirdiler. Santarelli göreve, “Ben bir hayalperestim ve hiçbir şey imkânsız değildir.” diyerek başladı. Görevi devraldığı Giovanni Guidetti’ye duyduğu saygıyı, “Benim için bir öğretmen, bir rol model.” cümlesiyle gösterdi. Bu demeç de Santarelli’nin kişiliğine dair izlenimler veriyor: Yönetilebilir ego, nezaket ve olumlu yaklaşım.Benzer takım oyuncularından oluşan bir milli takım (Melissa Vargas kadroya eklendi ve Gizem Örge tekrar milli takıma davet edildi) ve art arda bu takıma baş antrenörlük yapan iki büyük isim. Peki milli takımın 2023’te üç kupa kazanmasını sağlayan neydi? Ne değişti de takım birden şaha kalktı? Bunu düşünürken iki baş antrenörün liderlik tarzları dikkatimi çekti.Otoriter ve demokratik liderlikGuidetti’nin liderlik tarzı oldukça otoriter, stratejik ve disiplinli olarak tanımlanabilir. Oyuncularından yüksek performans bekler ve onları motive etmek için sert bir tavır sergileyebilir. Maç sırasında da sonrasında da duygularını kontrol etmekte zorlanabilir ve hataya toleransı düşüktür. Maçlar sırasındaki görüntüleri oyuncularına mesafeli ve otoriter yaklaştığını bizlere yansıtıyor.Yüksek baskı altında karakter ve oyun şekillendirmeye inanan sonuç odaklı Guidetti, belki de farkında olmadan takımın limitlerini kendi belirliyordu. Belki de takım bir “cam tavan sendromu” yaşıyordu.Cam tavan sendromunu bir hatırlayalım. Kişilerin üst seviyelerdeki pozisyonlara gelebilmek için çabalamalarına rağmen ilerleyemedikleri düşüncesiyle saydam bir engele takılmalarına deniyor.Santarelli’nin liderlik tarzıysa daha demokratik ve şefkatli olarak tanımlanabilir. Oyuncularıyla yakın ilişkiler kurar, fikirlerine ve duygularına önem verir, onları önemser ve kararlara dahil eder. Takımını bir aile gibi görür ve oyuncularına güvenir. Maç sırasında da sakin ve kontrollü davranır, yapılan hatalara yapıcı yaklaşır ve oyuncularına destek olur. Ezcümle son dönemlerde yetişen yeni nesil liderlerden biridir. Bulunduğu ortamın ve kültürün dinamiklerine uyum sağlar. Başka bir kültürden gelmesine rağmen Türk kültürüne adapte oluşu, her başarıyı ve şampiyonluğu oyuncularla Erik Dalı oynayarak kutlamasından belli. Bu kadar da mütevazı.Farklı kategorilerde spor yapan, takım olmanın sporcular açısından anlamını bilen, oyuncuların bir lider etrafında birleşirken nelerden motive olduğunu da deneyimleyen biri olarak Filenin Sultanları’nı izlerken bu hisleri daha fazla içselleştirme şansım oldu.Takımı yukarı çeken pozitif liderlikSantarelli’nin gelişi takım içerisinde insan ilişkilerinde şefkate, güler yüze, anlayışa ihtiyaç duyulan bir döneme denk geldi. Santarelli kendine has liderlik anlayışıyla takım içerisinde “Cam Tavan Sendromu” kaynaklı sönen ateşi böyle yakıyor. Santarelli oyuncularından bahsederken gözü parlayan bir koç. Guidetti ise özellikle son dönemlerinde çok kötü oynadık demekte sorun görmeyen ve bunun takımın üzerinde nasıl bir duygu yarattığını önceliklerine koymayan birisiydi.Santarelli’nin alameti farikası, pozitifliği ve takımın üstünde değil yanında olması. Pek tabii taktik/teknik bilgisi yadsınamaz ancak verdiği pozitif enerji (vibe), her şeyden önce takıma, sonrasında da tribünlere ve bizlere yansıyor. Yaşattığı tam anlamıyla zihinsel bir devrim.Ekip performansının bireysel performans üzerindeki etkisi çok yüksek. İletişimi inanılmaz kuvvetli olan Santarelli üç ay gibi kısa bir sürede her bir oyuncunun bireysel gelişimine çok büyük katkıda bulundu. Taktiksel becerisini, oyuncuların bireysel güçlerini sahaya yansıtacak bir oyun kurgusuyla ortaya koydu. İletişim becerisiniyse onlara teker teker motivasyon ve inanç aşılayarak… Ve bu yaklaşım tüm takımı ateşledi. Bir lider olarak yönlendirme ve yönetme görevini yaparken çok sempatik bir şahsiyet olmaktan da vazgeçmedi Santarelli. Her zaman güler yüzlü, her zaman pozitif. Guidetti'nin daha az gülen, mesafeli duruşundan sonra takıma farklı bir enerji getirdiği aşikâr. Santarelli sahada kenarda duran bir antrenörden çok maçın içinde olduğunu öylesine hissettiriyor ve takımına sahip çıkıyor ki Sırbistan maçındaki uzun rallide çizgi kenarında kendini yere atıp düşen Ebrar Karakurt’un terini elleriyle temizliyor. Ve takımda yarattığı zihinsel devrim sonrası 2023 yazında üç kupa birden kazandı Filenin Sultanları. Seneye olimpiyatlar var ve bugün, dünyanın bir numaralı takımıyız. Olimpiyatlarda da Sultanlar’a altın madalya kazandırırsa, Santarelli çok büyük ihtimalle sadece Türkiye değil dünya voleybol tarihine geçecek.Takıma güven ve inanca dayalı liderlikGuidetti’nin giderayak yaptığı Ferrari-Mercedes benzetmesine de değinmeden geçmeyelim. Ülkeyi inanılmaz içselleştirip dilini bile öğrenen, sporuna yıllarca baş antrenör sıfatıyla katkıda bulunan hoca Türkiye Milli takımını Mercedes’e benzetip “Şampiyon olmak için Ferrari olmak lazım” diyerek Sırbistan’a atıfta bulundu. Bu talihsiz kıyas birçok otorite ve taraftar için takıma güvensizlik olarak algılandı. Oyuncularına güven duymayan bir liderin takımının başarısının belli bir sınırı olması normal değil mi? Şampiyonluk için milli takımın ihtiyacı olan şey yenilgiyi kabullenmeyen ve kendilerine inanan bir antrenördü.Santarelli voleybol oynarken görece çok başarılı bir oyuncu değildi ama oynatırken dünyanın en başarılı antrenörlerinden biri hâline geldi. 2022’de Sırbistan Kadın Voleybol Milli Takımı’nı şampiyon yaptı.Santarelli’ye Guidetti’nin benzetmesi sorulduğunda “Ben efsane antrenörlerle karşılaşırım. Önce ellerini sıkar, sonra da onları yenmeye çalışırım.” yanıtını verdi. Sonuç olarak Santarelli mütevazı kişiliğiyle takımına inanan ve onu daha yukarı taşımak için yanlarında olan, durmalarına izin vermeyen, Erik Dalı oynayan bir Ferrari oldu. Peki bu karakteristik ve davranışsal farklılıkların yanı sıra başka etkenler de olabilir mi? Liderliğin sağ veya sol beyni baskın kullanmayla bir ilintisi var mı?Sağ beyin? Sol beyin? Santarelli sol beyinli liderlerle sağ beyinli liderlerin özelliklerini aynı potada eriten güçlü bir örnek olarak karşımıza çıktı. Peki nedir sol beyinli vs sağ beyinli liderler? 1990’lardan günümüze dünyada ekonominin büyümesi ve birçok yeniliğin şu anda hayatımızın merkezinde olmasının en önemli katkı sağlayıcılarının başında sol beyinli liderler geliyor. Sol beyinli liderler, analitik ve problem çözme yetenekleri yüksek, planlama ve düzene çok önem veren bireylerdir.Diğer taraftan bugün, yapay zekâ, makine öğrenmesi, otomasyon gibi yenilikler sağ beyinli liderlere duyulan ihtiyacı epey artırdı. Koşullarla beraber oyunun kurallarının da değiştiği bu dönemde yaratıcı, yenilikçi, denge ve uyuma önem veren, sezgisel liderler ön plana çıkıyor. Aslında günümüzün en ideal lider tanımı sağ beyniyle sol beynini dengeli kullananları kapsıyor. Bu liderler hem mantıksal hem de sezgisel düşünme yeteneğine sahip. Hem planlama ve organizasyonda başarılı hem de ekiplerinin duygusal süreçlerini algılayıp yönetecek ve farklılıkların getirdiği yaratıcılık ve yeniliği başarıya çevirebilecek yapıdalar.Biraz da samimiyet Kimilerinin Kolaycılık Çağı, kimilerininse Bilgi Çağı dediği günümüzde sahici ve samimi olmak, bonafide, yani niyetin iyi olması lider için artık olmazsa olmaz. Santarelli de bu dengeyi muhteşem kuran en önemli liderlerden biri. Taktik dehasının yanında sezgisel yönü de çok kuvvetli; sağ ve sol beyin dengesi çok yerinde bir baş antrenör.Değişim öğrenmeyle başlar. Yeni nesil öğrenme, yenilik ve amaç istiyor. Artık duygunun patron olduğu bir döneme geçiyoruz. Metadan çok kavramın değer bulduğu bir dönem. Başarılı bir lider olmak için hem sağ hem de sol beyin dengesine sahip olmak önemli. Ancak, liderlik tarzını ve yaklaşımını belirli durum ve organizasyonlara göre uyarlama becerisi de oldukça kritik. Santarelli ve Guidetti iki başarılı antrenör. Guidetti kendi doğrularıyla başarılı oldu ama kendi dönemi içinde. Değişime ayak uydurmanın önemi de tam bu noktada ortaya çıkıyor. Zamanın ruhunu yakalayarak. Hayatın her alanındaki liderlerin Santarelli’den ilham alacağı pek çok konu var. Ben kendi adıma çok fazla liderlik notu aldım, sizlerin de takip etmesini öneririm.“Grazie mille per tutto.” Son not: Hatırlamayanlar veya merak edenler için Sırbistan, Dünya Kadın Voleybol Sıralaması’nda bu yıl dördüncü sırada yer aldı. Santarelli görevi devrederken Sırbistan birinci, Türkiye ise yedinciydi.Köşe yazarları tarafından burada paylaşılan görüşler, incturkiye.com’a değil, yazara aittir.Çok daha fazlası için Inc. Türkiye bültenlerine kaydolun.