Psikedelik savunucuları geçtiğimiz yaz bir dizi kazanım elde etti. ABD Hükümeti, Kongresi ve eyaletlerinin hepsi bu maddelerin tedavi amaçlı kullanımının araştırılmasına yönelik olumlu tutum sergiliyor. Psikedelik maddelere giderek artan ilgi ufukta daha fazla iş fırsatının olduğunun da habercisi.Psikedelikler dendiğinde akla gelenler LSD (liserjik asit dietilamid), sihirli mantar (psilosibin), DMT (dimetiltriptamin) ve MDMA’dir. ABD’de bunlar “Schedule 1” olarak sınıflandırılıyor, yani içerdikleri kimyasallar bakımından tıbbi kullanıma uygun olmayan ve bağımlılık yapma potansiyeli yüksek ilaçlar olarak. Peki, ya psikedeliklerden tıbbi olarak faydalanmak mümkünse? Belli ki Avustralya mümkün olduğunu düşünüyor. Haziran ayının sonunda Avustralya hükümeti travma sonrası stres bozukluğu (PTSD ya da Türkçe kısaltmasıyla TSSB) tedavisinde MDMA’i, dirençli depresyonun tedavisinde de sihirli mantarların kullanımını kabul eden ilk ülke oldu. Amerika’da “Schedule 1” sınıfındaki uyuşturucular üzerine araştırma yapılmasına dahi izin verilmiyor. Bu durum araştırma fonlarını da olumsuz etkiliyor. Fakat son zamanlarda bu maddeler hakkındaki katı görüş yumuşamaya başladı. Artık yeni gelişen psikedelik pazarı için kılavuzlar yayınlanıyor. ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), psikedelik araştırmalar için yürütülecek klinik deneylerin şeffaflığını sağlamayı amaçlayan ilk taslak kılavuzunu yakın zamanda yayınladı. Bu kılavuz, bilgi toplama ve güvenlik hususunda dikkat edilmesi gereken bir dizi kuralı içeriyor. Örneğin FDA, klinik deney kapsamında psikedelik tedavi gören katılımcıların iki farklı uzman gözetiminde olmasını tavsiye ediyor. Sonuçta bu kılavuz, pazara sunulacak yeni tedavi yöntemlerini geliştirecek araştırmaları ilerletmek amacıyla tasarlandı. “FDA’in girişimleri, klinik çalışmaları farklı aşamalara gelmiş psikedelik uyuşturuculara da erişim imkânı tanınacağını gösteriyor. Ayrıca FDA’in bu süreçteki rolü yalnızca onay vermekten ibaret değil, erişebilirlik adına bizlere bir yol göstermeyi de taahhüt ediyor.” Bu sözler Numinus Health'in kurucu ortağı ve CEO'su Payton Nyquvest’a ait. Numinus Health ketamin, sihirli mantar ve MDMA tedavisi sunan bir psikedelik destekli tedavi sağlayıcısı. Amerika ve Kanada’da toplam 13 esenlik kliniği işletiyor. ABD’nin Utah ve Arizona eyaletlerindeki iki kliniğiyse şuan sadece ketamin tedavisi sunuyor.FDA’in yanı sıra psikedelik savunucusu gruplar da birtakım protokoller belirliyor. Psikedelik destekli tedavinin ABD sağlık sistemine entegre edilmesi için çalışan Amerikan Psikedelik Uygulayıcısı Hekimler Derneği (American Psychedelic Practitioners Association, APPA) klinik ortamlarda psikedelik destekli terapi uygulayacak doktorlar için kendi kılavuzunu yayınladı.Benzer şekilde ABD Kongresi de desteğini artıracak gibi görünüyor. Hem Demokratlar hem de Cumhuriyetçiler bu maddelere yönelik araştırma bütçesini milyonlarca dolara çıkaran bir yasayı yıllık savunma harcamaları paketine dahil etmek için seferber olmuş durumda. Massachusetts ve Kaliforniya gibi birçok eyalet bazı psikedelik maddeleri yasallaştırmaya hazırlanırken, Minnesota çoktan kendi psikedelik çalışma grubunu oluşturdu.Sadece ABD’deki psikedelik pazarı büyüklüğü üzerine yürütülen tahminler bile milyarları buluyor. Nyquvest’e göre, MDMA ile yapılacak tedavilerin önümüzdeki yıl gibi kısa bir sürede ABD piyasasına gireceğinin emareleri ortada. New Orleans merkezli McGlinchey Stafford hukuk şirketinden Avukat Perry Salzhauer’a göre psikedeliklerde iki dikey pazar söz konusu. Bunlardan ilki FDA kılavuzunun doğrudan etkilediği ilaç sektörü. İkincisiyse eyalet düzeyindeki psikedelik tedavi sektörü.McGlinchey’in kenevir endüstrisi grubuna eşbaşkanlık yapan Salzhauer, “Gelir üretme açısından eyalet düzeyindeki tedavi dikeyi daha hızlı bir yol gibi görünüyor” diyor. Ancak eyalet seviyesinde bu fırsat açık olsa da dikkat edilmesi gereken bir husus var ki o da kenevir gibi psikedeliklerin ABD hükümetince yasa dışı kabul edildiği gerçeği. Vergi perspektifinden bakıldığındaysa daha zorlu bir süreç öngören Salzhauer sözlerine şu şekilde devam ediyor: “İlaç sektörünün avantajlarından biri, ABD Gelirler Kanunu Kısım 280E kapsamında kontrollü madde ticareti yapan işletmelere uygulanan cezai vergi hükmüne tabi olmamasıdır.”Salzhauer, sektörde çalışan girişimcilere öncelikle dikey pazarı irdelemelerini öneriyor. Bu konuda ciddi olan kuruculara bir tavsiyesi daha var: İlaç araştırmalarının uzunluğu ve ilk etapta çok maliyetli olması nedeniyle hangi yatayda bir çıkış stratejisi kurgulayabileklerini çalışmaları.Her ne kadar bunu söylemek için çok erken olduğunu kabul etse de Salzhauer, MDMA destekli tedavilerin diğer psikedelik tedavilere kıyasla onay almaya daha yakın olduğunu tahmin ediyor.Araştırmalar devam edip doktorlar yeni tedaviler üzerine çalıştıkça toplumun ilgisi de artıyor. Harris Poll’ün Ocak 2022 araştırmasına göre anksiyete, depresyon veya TSSB'si olan Amerikalıların yüzde 65’i zihinsel sağlığına kavuşabilmek için psikedelik tedavilere sıcak bakıyor. Görünen o ki yıllardır tercih edilen kullanılan antidepresanların saymakla bitmeyen yan etkileri gitgide gözden düşmelerine neden oluyor.Startuplar psikedelik alanında çoktan yola koyuldu bile. Bunlardan biri de Enthea. Boston merkezli bu girişim, şirketlere dışarıdan sağlık sigortası yönetim hizmeti veriyor. Psikedelik sağlık hizmetlerini, işverenlerin çalışanlarına sundukları poliçelere bir hak olarak eklemelerini sağlıyor. Enthea henüz büyük sigorta şirketleriyle işbirliği yapmasa da sunduğu ek hizmetlerle sigortalıların dikkatini çekmeye başladı.Enthea şu anda sadece ketamin destekli tedavi hizmeti veriyor. Fakat kurucu Sherry Rais, MDMA ve sihirli mantar tedavisi başta olmak üzere, onay aldıkça tüm psikedelikleri planlarına dahil etmeyi hedeflediklerini söylüyor. Rais, nasıl şirketin lansmanından iki yıl önce ketamin destekli tedaviye yönelik poliçelerini hazırladılarsa, MDMA destekli tedavi için de çoktan hazır olduklarını dile getiriyor. “Ketamin tedavisi uygulayan doktorların çoğunun aynı zamanda MDMA ve sihirli mantar konusunda da eğitimli olduklarını ve yasal hâle geldiğinde bu psikedelikleri de tedavi sürecine dahil etmeye hevesli olacaklarını göreceksiniz.” diyerek sözlerini sonlandırıyor. Orijinal yayın tarihi: 16 Ağustos 2023Köşe yazarları tarafından burada paylaşılan görüşler, incturkiye.com’a değil, yazara aittir.