Yatırım almak, yüksek değerlemelere ulaşmak, büyümek, globalleşmek, unicorn olmak için bir girişimcide olmazsa olmaz en kritik özellik nedir derseniz herkes farklı cevap verir. Bence en kritik özellik dürüst olmak. Önce kendine, sonra müşteriye, sonra yatırımcıya karşı... Ürünle İlgili DürüstlükSırf bu aralar bu seviliyor diyerek gündemi yakalamaya çalışmayın. Günü kurtarmaya çalışmak size orta ve uzun vadede zarar verir. Son dönemde girişimcilerde, o dönem trend olan ne konu varsa girişimi de o yönde pazarlama isteği oluştu. Zamanında büyük veri ve metaverse gündemdeyken şimdi neredeyse herkes girişiminde yapay zekâ olduğunu söylüyor. Bu o kadar komik bir hâl aldı ki Amerika’da “Girişiminizin yapay zekâ destekli olduğunu söylerseniz, değerlemesine bir sıfır daha ekleyin.” şakası başladı. Piyasadaki platformları kullanarak ürününüzü şekillendirebilir ve yapay zekâ destekli bir ürün de diyebilirsiniz. Fakat bu başkalarının da aynı platformları kullanarak aynı şeyi yapabileceği anlamına geliyor. Kendi LLM altyapınızı kurmak da size çok pahalıya mal olabilir. Bunu girişimci değerlendirir fakat “startup” kavramı içinde global olmak, monopol olmayı barındırır. Yani piyasadaki tüm araçları kullanarak yüksek gelirler elde edebilirsiniz ama 4-5 yıl sonra bir bakmışsınız piyasada hiç yoksunuz. Bunun temelinde teknolojinizin çok rahat kopyalanması yatabilir. O yüzden ürün ve teknolojiniz konusunda kendinize dürüst olun.Çözdüğünüz Problem Konusunda DürüstlükGirişimcilikte bir problemi tanımlayıp çözüm ürettiğiniz zaman girişimcilik serüveni başlar. Bazı problemler gerçekten onu yaşayan için baş ağrısı gibidir, bazıları bir şekilde hallolur ama biraz zahmetlirdir, bazılarıysa çok da önemsenmeyen ufak tefek şeylerdir. Çözdüğünüz problem ne kadar baş ağrıtıyorsa girişiminiz o kadar güçlüdür derler. Eğer bu konuda kendinize karşı dürüst olmazsanız, müşterinizi ikna etmekte de bir o kadar zorlanırsınız. Örneğin, web’den çalışan bir İK girişiminiz olsun. Daha problemin ve çözdüğü baş ağrısının büyüklüğünün farkında olmazsanız müşteriye gidip “Sadece ofiste çalışan, web tabanlı olmayan mevcut İK çözümünüzü atın, bunu kullanın.” demeniz de o kadar zayıf bir satış cümlesi olacaktır.Pazarı Test Etme Konusunda Dürüstlük“Ürünümüzü çıktık, sıfır pazarlamayla 5 bin indirilmeye ulaştık.” gibi söylemleri çok duymuşsunuzdur. Alt metin “ücretsiz bu kadar kullanıcıya ulaşıyorsak, siz bizi bir de pazarlama bütçemiz olduğunda görün.” olsa da yatırımcı tarafından “Hiçbir pazarlama kanalını test etmemiş, ya hiçbir kanalda verim alamazsa?” diye yorumlanır. Oysa dürüst olup “Tüm kanalları, demografik kitleleri, ülkeleri test ettik, en çok şu yaş grubunda ve şu ülkede çok iyi sonuçlar aldık.” gibi cümleler kurmanız gerek. Hatta hiçbir kanaldan verim alamadıysanız ürünü ya da bambaşka şeyleri değiştirmeniz gerektiğinin farkında olmalısınız.Rekabet Ortamıyla İlgili DürüstlükYatırımcı sunumlarında rekabetle ilgili bir tablo paylaşılır ve tüm rakiplere çarpı atılır, kendi girişimine de tüm tik işaretleri atılır. Bu en büyük kendini kandırmacalardan biridir. Kendinize karşı dürüst ve gerçekçi olmak için rakiplerin müşterilerinin neden sizin ürününüze geçmek isteyeceğine dair ipuçlarını bulun ve sadece onları gösterin. Yoksa kendinizi “Daha çok özelliği olan, daha çok müşteri kazanır.” gibi garip bir çıkarımın içinde bulursunuz. “Biz daha ucuzuz” da çok gerçekçi bir rekabet avantajı sunmaz. Piyasada $10 bine satılan bir cihazın yaptığı işi basit bir tablete yüklenebilen $100 dolarlık çözümle değiştirebiliyorsanız fiyat büyük avantaj sağlar fakat bu kadar fiyat farkı olan girişimlerle çok karşılaşmıyoruz.Büyümeyle İlgili DürüstlükGirişimcilerin en dürüst olmadığı konulardan biri de tek başına bir anlam ifade etmeyen, sıkıcı metriklerdir, İngilizcesi’yle “vanity metrikler”. Örneğin gelir çok iyi gibi gözükse de onu destekleyici diğer metrikler olmadan kullanmak kendinizi kandırmak gibi olacaktır. Kaç müşteriden o geliri elde ettiniz, tekrarlayacak mı gibi soruları da düşünerek ciroyu asla tek başına kullanmamanız, hem kendinize hem de karşı tarafa yapacağınız en büyük iyilik olur.Şu anda tüm dünyada yatırımcılar hangi girişimlere yatırım yapmak istiyor derseniz, “ayakları yere sağlam basanlar” derim. Bundan kasıt ne derseniz, her konuda kendine karşı dürüst olan, ölçerek ilerleyen, hayal kurmasına rağmen hayalperest olmayan, kötü bir metrik gördüğünde bile bunu paylaşan ve çözene kadar da yatırımcıyı bilgilendireceğini gösteren girişimler derim.Bu yazı, Inc. Türkiye Mart 2024 sayısında yayınlanmıştır. Abonelere özel çok daha fazla içerik için şimdi size özel tekliflerimizi inceleyin!