Disney’in gişe rekorları kıran filmi Karlar Ülkesi serisinin yıllar önce izlediğim ilk bölümü üzerine yeniden düşünmeye başladım. Filmi ilk seyrettiğimde liderliğe dair kafamda bu kadar çok şimşeğin çakacağını hiç tahmin etmezdim. Sinemaya girdiğimde en iyi ihtimalle çok da sıkılmadığım bir prenses filmi izler, çıkarım sanıyordum. Sonra “Karlar Ülkesi’ni Sevmemi Sağlayan 10 Neden” başlıklı bir yazı yazdım. Ardından yazımı okuyan Alice Krause şöyle bir tweet attı: “Yoksa film prenses kılığına giren liderlerden dersler mi içeriyor? Belki de Karlar Ülkesi’nin biraz hafife aldık.”Sonuna kadar haklıydı. Bu filmin her sahnesi Anna’nın kahramanlığının, azminin ve sadakatinin çok ötesinde değme liderlere taş çıkaran dersler içeriyordu.Yeteneğin nereden çıkacağı belli olmazKarlar Ülkesi’nin yönetmenliğini Jennifer Lee ve Chris Buck üstlendi. Lee Oyunbozan Ralph’in senaryosunu yazdığı sırada ikili Karlar Ülkesi üzerine çalışmaya başladı. Çalışmaları devam eden diğer Disney filmleri gibi Karlar Ülkesi de 12 haftada bir başka projelerde görevli insanlara gösterildi. Herkes birbirinin çalışmasına notlar verdi. Lee geribildirimleri sayesinde filmin yönetmen koltuğuna oturmadan önce senaristi oldu.Disney senaristlerinin yönetmen olamayacağını bilmesek bu olayın çok sıradan olduğunu düşünebilirdik. Ya da en azından Lee’ye kadar kurallar bu şekilde işliyordu. Lee aynı zamanda Disney’in ilk kadın animasyon film yönetmeni. Disney filmlerindeki en iyi kadın karakterlerinin yaratılmasındaki payının tesadüf olduğunu sanmıyorum. Bu karakterler animasyon filmleri arasında Disney’e oldukça yüksek hasılat getirdi.Bu yıl Disney’in meşhur prenseslerinin telif hakkından elde ettiği gelir yaklaşık $46 milyar. Her yerde çocukların dikkatini çeken temalı ürünleri görüyorsunuzdur. Başında taç, üstünde yerleri süpüren elbiseleriyle dolaşan minik kız çocukları çok sevimli, kabul. Fakat ebeveynler için işler biraz daha farklı zira bu prensesler pek de iyi rol modelleri değil. Evde oturup prenslerinin gelip onları kraliçe yapacakları bir dünyada yaşıyorlar. Yıl olmuş 2024, hiçbirimiz kraliyet soyundan da gelmiyoruz. Tabii ki çocuklarımızın kendilerine böyle bir dünya yaratmasının hayallerini kurmuyoruz.Rakipleriniz zorunda bırakmadan işinizi kendiniz geliştirinKarlar Ülkesi’yle Disney, ailesinin ölümüyle büyük kardeşin kraliçe olduğu iki prensesin hikâyesini ekrana taşıyor. Kısacası buna prenses filmi demek haksızlık olur. Konuyu bilmeyen kaldığını hiç sanmamakla birlikte yine de küçük bir hatırlatma geçmek isterim. Karlar Ülkesi’nde kraliçe Elsa’nın sihirli güçleriyle yüzleşmesini, kız kardeşi Anna’nın onu ve krallığı kurtarma çabasını, iki kız kardeş arasındaki ilişkiyi ve bolca karlı havayı izliyoruz. Bir de kurnaz bir talip, kar canavarı ve ters giden güçlü bir büyü var. Bu sorunlarla mücadele eden prensesler de kelimenin tam manasıyla kahramanlıklar sergiliyor.Karlar Ülkesi’nin Anna ve Elsa’sı hayatımıza girene kadar diğer Disney prensesleri bu denli fark yaratmamıştı. Hepsinin birbirine benzeyen hikâyeleri prenseslerin karakteristik özellikleriyle karşımıza çıkmasını engelliyordu. Üç yaşındaki kızınıza Disney prensesi temalı yağmur botu almaya gittiğinizde botun üzerinde Güzel ve Çirkin’in Bella’sı, Külkedisi ya da Uyuyan Güzel olmasının hiçbir farkı yok. Üstelik Disney filmlerindeki Avrupa dışından gelen Pocahontas, Yasemin ve Mulan gibi kadın karakterler yakın zamana kadar prenses kategorisine de girmiyordu.Artık Disney’de çocuklara rol model olacak çok fazla güçlü kadın figürü var. Mesela Jennifer Lawrence’ın Açlık Oyunları’nda canlandırdığı korkusuz kadın kahraman Katniss Everdeen gibi. Bu güçlü kadın kahramanlar toplumsal cinsiyet rollerine dair geleneksel algımızı değiştirdiği gibi Disney’in kasasına giren meblağı da yükseltiyor. Örneğin Açlık Oyunları serisi şirkete yaklaşık $3 milyon 315 bin kazandırdı. 2023’te vizyona giren; Müslüman, genç ve kadın bir süper kahramanın hikâyesini anlatan Ms. Marvels da $204,9 milyon hasılat yapmış. Sandra Bullock’ın uzaya giden cesur bir astronotu canlandırdığı Yerçekimi, biri en iyi yönetmen olmak üzere yedi dalda Oscar kazandı ve $716,4 milyon hasılat elde etti.Kendinizi de hikâyenizi de o kadar önemsemeyinKarlar Ülkesi’nde Elsa, Anna’nın bir gündür tanıdığı sözde beyaz atlı prensi Güney Adalı Hans’la evliliğini onaylamaz. Anna bu hikâyeyi arkadaşı Kristoff’a anlattığında o da aynı şekilde tepki verir. Anna’ya talibinin soyadını sorduğunda prenses bir an duraksar ve “Güney Adalılardan” diye cevaplar.Eskiden Disney prensesleri için birkaç kez gördükleri biriyle evlenmek sorun teşkil etmezdi. Karlar Ülkesi’ndeyse Disney geçmiş filmlerinde evlilik hakkında yaratmış olduğu algıyla dalga geçti. Filmde Anna’nın alelacele evliliği üzerine yapılan bu diyaloglar olmasa da olurdu. Fakat belli ki Disney yetişkin izleyicilerine de göz kırpmak istemiş. Çok da iyi etmiş. Uyuyan Güzel ve Pamuk Prenses filmlerinde yaşananları düşününce… Prenses bir öpücükle uyanır, onu uyandıran adama aşık olur ve hemen evlenirler. Oysa prenseslerin “Hayırdır, sen de kimsin?” demesi gerekmez mi?Liderlik evrenseldirSon zamanlarda kadınların liderlik tarzlarının erkeklerinkinden farklı olduğuna dair çok şey yazılıp çizildi. Leigh Buchanan’ın Inc. için yazdığı yazıda olduğu gibi ilginç bir açı tabii. Doğrusu yanlışı vardır yoktur ama bazen bunun düşünülecek bir açı olması bile anlamsız olabiliyor. Mesela Anna’nın Kristoff’un yardımlarıyla kendisini, kardeşini ve krallığını kurtarması söz konusu olduğu gibi. Bu başarı karşısında Anna’nın kız olması erkek çocuklarının umrunda bile olmaz. Arkadaşımın yedi yaşındaki oğlunun söylediği şu sözü hiç unutamıyorum: “Bence herkes Karlar Ülkesi’ni izlemeli. Kızlar bile!”Karlar Ülkesi’nde liderliğine hayran kaldığımız tek kişi Anna değil. Disney’in de hakkını yemeyelim. Filmin başarısı karşısında şirket sadece para değil yepyeni bir izleyici kitlesi de kazandı. Orijinal yayın tarihi: 30 Mayıs 2014Köşe yazarları tarafından burada paylaşılan görüşler, incturkiye.com’a değil, yazara aittir.Çok daha fazlası için Inc. Türkiye bültenlerine kaydolun.(*) Bu yazının çevirisinde Türk okura hitap etmek için birtakım değişiklikler yapılmıştır.