Her gün şirketlerin battığına dair haberler alıyoruz. “Ne var bunda? Sağlam kurulmamış küçük işletmelerdir.” demeyin. Kimler kimler batıyor bir bilseniz. TWA ve Lehman Brothers gibi dünyayı kasıp kavuran devlerden tutun DeLorean, Enron gibi yükseklerden uçanlara kadar. Bu batma hikâyelerini dejenere olmalarına da bağlamayın. Son derece geleneksel ve kurucu değerlerine sıkı sıkıya bağlı Toys “R” Us, Sears bile battı. Bazen piyasa koşulları bizi, devasa bir kayayı yuvarlayarak tepeye çıkarmaya mahkûm edilen Sisifos’a çevirebilir. Ama o kaya geriye doğru yuvarlanmaya başladığında, şirketin akıbetini belirleyen liderin bizzat kendisidir. Bir liderin metaneti, hayal gücü, kriz yönetimi ve biraz da şans yakalama becerisi büyük fark yaratır. Hem de bu fark, şirketi iflasa götürmekle yeniden yapılandırmak arasında bıçak sırtı ilerler. İşte iflasın eşiğinden kıl payı kurtulan dört şirketin maceralarla dolu başarı hikâyeleri. Apple: Bükemediğin Eli ÖpeceksinYıllardan 1997’ydi. Apple olarak bildiğimiz o son derece yaratıcı, verimli, biraz da paraya düşkün ağır sıklet şampiyonu, rakibi tarafından köşeye sıkıştırılmıştı. Hiç ummadığı anlarda gafil avlanıyor ve kaçacak delik arıyordu. 1996’da CEO olan Gil Amelio’nun emekliye ayrılışına kadar geçen iki yılda şirket hiç kâra geçememişti. Apple ringden düşmek üzereyken, kovulmuş kurucu ortağın şirkete gelişi, ya da yeniden gelişi diyelim, işleri değiştirdi. Jobs, şirketini kurtarmak için akıllıca ve hızlı hareket etmek zorundaydı. İlk işi, 1993 yılında piyasaya sürülen hantal ve pahalı cep bilgisayarı Newton’ın ipini çekmek oldu. Jobs’ın şirketi kurtarmak için attığı en zor ve aşağılayıcı adımsa tarih olmuş Microsoft’la stratejik ortaklık aramaktı. O günlerde Jobs, “Apple’ın kazanması için Microsoft’un kaybetmesi gerektiği düşüncesini bırakmalıyız.” mottosuyla hareket ediyordu. Böylece Microsoft, Apple’a $150 milyon yatırım yaptı. Bu yatırımla can suyuna kavuşan Apple, ayağa kalkarak boks eldivenlerini yeniden kuşandı. Jobs tüm dünyaya gerçek liderliğin ne olduğunu böyle gösterdi. Hemen ardından Jobs, Jony Ive’ı baş tasarımcı yaptı ve iTunes, iPod ve iPhone’u piyasaya sürdü. Bu, dünyaya hakimiyetin nasıl bir şey olduğunu göstermekten başka şey değildi.FedEx: Bahse Girelim, Ama ŞirketineDiyelim ki tekleyen bir teslimat şirketinin CEO’susunuz. Kasanızda sadece $5 bin kalmış, yani tam takır kuru bakır. Bu parayı ne için harcarsınız? A)Müşteri kazanmak için, B)yüksek hedefli reklamlarınızı ikiye katlamak için ya da C)imdadınıza yetişecek bir yatırımcının dikkatini çekmek için… Eğer siz FedEx’in kurucusu ve CEO’su Frederick Smith’seniz cevap, D)yukarıdakilerin hiçbiridir. Smith, hemen bir uçağa atlayıp Las Vegas’a uçtu. Kendini parıl parıl parlayan, adrenalinin son derece yüksek olduğu kumar masasında buldu. Smith’in stratejisi, yönetim kurulu toplantılarının yapıldığı deri koltuklarla kaplı ve havasız o odada alınmışa benzemiyor değil mi? Bana daha çok batı tarzı country müziği anımsattı. Yale’de okurken Federal Express’in arkasında yatan o fikri hayal etmiş ve 1971’de sekiz uçak ve bankadaki parasıyla şirketi kurmuştu. 1973 yılında tüm dünyayı kasıp kavuran petrol krizinde yakıt fiyatlarının fırlamasıyla, kelimenin tam anlamıyla FedEx’in de benzini bitti. Dönemin operasyondan sorumlu başkanı Roger Frock’a göre pilotlar, uçaklara yakıt alabilmek için kendi kişisel kredi kartlarını kullanıyordu. Hatta bir keresinde kuryelerden biri kamyonetine yakıt doldurmak için saatini rehin bırakmıştı. Bu sırada neler olduğuna bakmak için Günah Şehri’ne dönelim. Smith, şansın ona göz kırptığı bir güne denk gelmişti. Kasadaki $5 bini $27 bine çıkararak şirketine daha fazla fon bulmak için yeterli zamanı kazandı.Leonard Cohen: Küllerinden Doğan Anka KuşuMüzik sektörünün pembe bulutları arasından sıyrıldığınızda neler olabileceğini hayal edelim. Leonard Cohen’in hikâyesi pek çok küçük işletme sahibinin hayal etmeyi dahi göze alamadığı o gerçeğin ta kendisiydi. Var gücünüzle çalıştığınız sırada en güvendiğiniz insanların sizi soyup soğana çevirirdiğini düşünün. 2005 yılında, Suzanne ve Hallelujah gibi hitlerin ardındaki o isim; 1960’ların şarkıcı, söz yazarı, şairi ve keşişi Cohen, hayatının en büyük darbesini aldı. O yıl, senelerdir birlikte çalıştığı menajerinin kendisinden $5 milyondan fazla para çaldığını fark etti. Emeklilik fonundan geriye $150 bini kalan 71 yaşındaki Cohen, yuvarlandığı mali uçurumda tek başına kalmıştı. Evini ipotek ettirdi ve bir plan hazırladı. 15 yıldır yapmadığı bir şey yapıp turneye çıktı. Tabii bu turneye çıkmadan önce üç ay boyunca bitmek bilmez provalar yaptı. Yorulmak ne demek bilmeyen Cohen, Kanada’nın Maritimes bölgesindeki Fredericton, New Brunswick’te bir tiyatro topluluğunda sahne almaya başladı. Dinleyicileri her geçen gün artarken Cohen, birden bire en çok satan rock şarkıcısı oldu. Tüm kariyeri boyunca hayalini bile kurmadığı bir şekilde Glastonbury’de 172 bin kişinin önünde sahne aldı. Kuyruğu kapana kısılan Cohen, bu badireyi zafer kazanarak atlattı. Ve kişisel başarısını büyük bir finansal kazançla taçlandırdı.Tesla: Boşta ÇalışıyorBu sayı baskıya verildiğinde, $195 milyarın biraz üzerindeki servetiyle Elon Musk, dünyanın en zengin ikinci insanı. Tesla da en değerli şirketlerden biri. Fakat Musk, aynı zamanda birden fazla kez iflasın eşiğinden de dönmüş biri. Hatırlarsanız Musk bir konuşmasında Tesla’nın 2017 ila 2019 yılları arasında düşük fiyatlı ve düşük marjlı Model 3 otomobillerini üretmek için ne kadar zorlandığını açıklamış ve bu dönemi, “üretim ve lojistik cehennemi” olarak adlandırmıştı. Her geçen gün kayıpları artan, nakdi eriyen, üretim hedeflerinin gerisinde kalan Musk, Tesla’nın nalları dikmesine birkaç ay kaldığını söylüyordu. Çok da mübalağa etmeyelim. Bu süreçte yaşananlar Aralık 2008 yılında Tesla’nın başına gelenlerin yakınından bile geçmez. Devran tersine bir günde döner mi sandınız? Musk, çok da güzel döndürdü ve o müjde Noel arifesinde yani, “mümkün olan son günün son saatinde” geldi. Böylece $40 milyonluk fon hem Musk’ı hem de Tesla’yı kurtarmış oldu.Bu yazı, Inc. Türkiye Nisan 2024 sayısında yayınlanmıştır. Abonelere özel çok daha fazla içerik için şimdi size özel tekliflerimizi inceleyin!