Nazım Hikmet’in Saman Sarısı şiirini okumuş muydunuz? Gurbetin soğukluğunda, aşık olduğu kadının uykusuyla ısınan, ait olmadığı topraklarda kendiyle baş başa geçirdiği zamanın ağırlığını “aynaların içinde iniyorum merdivenleri/ belki yirmi yaşımdayım belki yüz yaşımdayım” diye anlattığı şiir. Belki dostu Abidin Dino’ya dertleşir gibi sorduğu “Sen mutluluğun resmini yapabilir misin Abidin?” mısrasından hatırlarsınız. Her satırında öyküsüne yepyeni bir katman ekleyebilen Nazım Hikmet bile prompt girse yapay zekânın böylesi bir duygu derinliği yaratabileceğine inanmıyorum.Ama bu, yapay zekânın estetiğe ve tasarıma katkısı olmayacağını düşündüğüm anlamına da gelmiyor. Fakat tartışma her gün yeni bir yöne genişliyor. Mesela Christie’s’in yakın zamanda gerçekleştirdiği yapay zekâ destekli Augmented Intelligence müzayedesi sanat dünyasındaki tartışmaları hararetlendirdi. Yapay zekânın insan emeğini “çaldığı” iddiasının altına çok sayıda sanatçı imza attı. Henüz sınırlarını küresel kurallara bağlayamadığımız yapay zekâ eleştirileri daha çok su kaldırır. Tam da bu sebeble biz merceğimizi telif sorunlarından uzak yapay zekâ uygulamalarına çeviriyoruz. Sadece sanatçıları değil, kurumları da eser sahibi olarak konumlandırarak geçmişten getirdikleri görsel ve işitsel miraslarını bugünün trendlerine, ihtiyaçlarına ve vizyonuna göre yeniden yorumlamalarını sağlayan Urth, tekstil camiasında büyük karşılık görüyor.Sümerler'den Akıllı YazılımlaraUrth daha Ağustos 2024’te şirketleşmiş olsa da tohumları çok daha önce atılmış. Dört kurucunun yolu 2009’da Young Guru Academy’nin (YGA) liderlik okulunda kesişmiş. 2016’da ikisi de endüstri mühendisi olan Oğuzhan Nacak ve Abdullah Can Eser sosyal medya, reklam ve yazılım desteğiyle 360 derece hizmet sunan Lyc Partners’ı kurmuş. 2022’de Contemporary İstanbul’dan teklif alan ikilinin yanına telekomünikasyon mühendisi ve yapay zekâ alanında yüksek lisans yapmış Melisa Altınsoy da katılmış. House of Brothers Lounge’da Anadolu medeniyetlerinden günümüze kalan heykelleri yapay zekâ yardımıyla konuşturarak, tabiri caizse eserlere ruh üflemişler. Altınsoy’un yönetimindeki bu projeden sonra bu üçlü masanın başına geçip “Sümerler tarihin tozlu sayfalarında kaybolmamış olsaydı bugün İstanbul nasıl olurdu, dünya nasıl olurdu?” diye düşünüp yapay zekâya senaryolar çizdirmişler. İyi, hoş, güzel de para etmiyormuş. Geçmişin izlerini gelecek tasavvurlarıyla birleştirmekten nasıl para kazanacaklarını tarihçiler bulamasa da kurucular bulmuş. Bu görselleri tekstil sektöründe ticarileştirmek için yola çıkmışlar. Yapay zekâya 2020’lerde olsa Sümer motifleri nasıl evirilirdi diye sora sora geniş bir görsel kütüphane yaratmışlar. Kendi tekstil markalarını yaratma fikrini tartıştıkları zaman dilimiyse 6 Şubat 2023’teki o elim olay, Kahramanmaraş merkezli depremler silsilesine tekabül ediyor. O dönem Türkiye’de tedarik zincirinin bozulmasıyla tekstil maliyetleri de birden artmıştı. Hâliyle kurucu ekip de rotayı yeniden hesaplamak zorunda kalmış. Büyük Dönüm Noktalarının Öğrettikleri“Madem şirket kuramadık, şansımızı başka yerde deneriz.” diyerek Bursa Ticaret Odası’nın düzenlediği TechXtile yarışmasına katılmışlar. Amazon’da çalışan tekstil mühendisi Bilge Koyuncu da bu günlerde ekibe dahil olmuş. Yarışmada finale kalan ekip birinci olamasa da gönüllerde birinci olmuş. B2B rüzgârla yelkenlerini doldurmuş, daha sunumları bitmeden birçok teklif almışlar. Moda hızlandıkça zaman yarışının iyice hararetlendiği tekstil dünyasında düşük maliyet olmazsa olmaz. Tasarım sürecini hızlı ve düşük bütçeyle yönetmeyi mümkün kılan Urth, telif problemini müşterinin elinden çıkmış bir ürünü yepyeni bir araçla yeniden üretip sunarak çözmüş. Bir yandan Kuveyt Türk’ten aldığı $280 bin hibeyle fuarlara katılıp müşteri portföyünü geliştirmeye odaklanan Urth diğer yandan da bankanın bünyesindeki tekstil şirketlerine demolar hazırlıyor. Yapay zekâdan mutluluğun resmini yapmasını istemek karşılıksız kalacak bir soru olsa da insanın hayallerinin ve becerilerinin sınırlarında dolaşmaya devam ettiği sürece estetik, tasarım ve sanat alanında epey ürün verecek gibi görünüyor.Sinem Arslan’ın katkılarıylaBu yazı, Inc. Türkiye Mart - Nisan 2025 sayısındadır. Abonelere özel çok daha fazla içerik için şimdi size özel tekliflerimizi inceleyin!