Bir kurucu olarak şirketiniz büyürken CEO’luk gömleğini üzerinizden çıkarmanız gerektiğini söyleyenlere aldırış etmeyin. Tek yapmanız gereken odağınızı üründen insanlara çevirmek.Eren Bali Kimdir?Eren Bali kaliteli sağlık hizmetlerini herkes için erişilebilir kılmayı amaçlayan ve 2021’de Inc. 5000’e ikinci sıradan giren San Francisco merkezli Carbon Health’in kurucu ortağı ve CEO’su. Seri girişimci Bali, 50 milyondan fazla öğrenciye ulaşan dünyanın en büyük çevrimiçi eğitim platformu Udemy’nin de kurucu ortağı ve lideriydi.Eren Bali’nin girişimciliğine uzanan yolculuğunu buradan okuyabilirsiniz.Onlarca yıldır bize hep aynı şey öğretildi: Şirketi kuranla büyüten lider aynı kişi olamaz. Özellikle Silikon Vadisi’nde gördüğüm şirketlerin klişeleşmiş yapısından bahsedeyim. Genelde kurucu CEO ve ürün-pazar uyumunu yakalayan kişi bir mühendistir. İkinci CEO’ysa işletme veya satış geçmişi olan, yaşı kemale ermiş biri… Fakat son 10 yıldır bu hâkim bakış açısı nihayet yıkılmaya başladı. Artık çoğu yatırımcı, kurucu CEO’ları mümkün olduğunca uzun süre işin başında tutmayı tercih ediyor.Bu değişimin içinden geliyorum. İlk şirketim Udemy’nin ürün odaklı kurucusuydum. Aşırı büyüdüğünde dizginleri daha deneyimli bir yöneticiye, COO’ma bıraktım. Ama şimdilerde ikinci girişimim Carbon Health’te bana geçmişte dikte edilmiş bu yöntemi kullanmıyorum. Kurucu CEO olarak kanımın son damlasına kadar işimin başındayım.Değişen liderlik algısı bana, Carbon Health’e, diğer kuruculara ve şirketlerine çok iyi geldi. Yine de şirketi kuran ve büyüten CEO’nun farklı olması gerektiği düşüncesinde de haklılık payı var. 2 binden fazla kişiden oluşan bir ekiple 100 kişilik takımı yönetmek aynı değil. Şirketi kurduğunuz o ilk günlerde herkes ya ürün veya hizmet geliştirme sürecindedir ya da müşteri bulma veya satış gibi işleri üstlenir. Kurucu olarak bu görevlerden birkaçını bizzat yüklenmeniz gerekir. Fakat şirketiniz büyümeye görsün. Tek işiniz ekibin işini doğru yapıp yapmadığını kontrol etmeye dönüşür. Bu da insan ilişkilerini yönetmede ihtiyacınız olan yeni beceriler demek. İyi bir hikâyeniz olsunGirişim dediğiniz, bir hikâye etrafında birleşen üç-beş insandır. Mesela Carbon Health, orta direk Amerikalıların sağlık harcamalarına ayırdığı bütçeyi artırmadan daha iyi hizmet almasını sağlamayı kafaya koyan zeki ve idealist doktor, tasarımcı, mühendis ve teknisyenlerin bir araya gelmesinin hikâyesi, Udemy’yse internetin öğrenme ve yeni beceriler geliştirmenin en etkili ilk adresi olmasının.Hikâyeler şirketinizin marka ve finansal değeri, stratejileri ve çalışma ilkelerine dair çok şey söyler. Hikâyeyi doğru ve iyi anlatmak için insanların hatırlayabileceği basit anahtar kelimeler veya sloganlar bulmalısınız. Önce ekibinizin işe dört elle sarılması için hikâyeyi yazmanız gerekir ve bunu liderden başkası yapamaz. Başlangıçta, Carbon Health’te yaratmak istediğim kültürü tanımlayacak dört değer belirledim. Bunlardan biri şu altı kelimeydi: “İlahi adalet diye bir şey var.” Bu motto, nasıl olduğu hemen anlaşılmasa bile doğru olanı yapmanın her zaman iyi sonuçlar vereceği fikri altında koskoca bir ekibi buluşturdu.Mesela pandemide insanların COVID hakkında ücretsiz destek alabileceği sanal hizmetler sunduk. Yeterli hizmetin ulaşmadığı bölgelerde ücretsiz testler yapan üsler kurduk. Kliniklerde elde ettiğimiz verileri araştırmacıların erişimine açtık. Bunlar bize operasyonel kayıplara mal olsa da kalpleri kazandık. İşe alımlarda yetenekleri çekmemiz kolaylaştı. Devlet kurumları dijital içeriklerimize link vermeye başladıkça arama motorlarındaki sıramız yükseldi. Bu Google’ın dikkatini çekti. Artık daha önce sunulmayan özel reklam anlaşmaları karşımızdaydı. Markamız geleneksel pazarlama kanallarıyla elde edebileceğimizden çok daha büyük bir tanınırlık ve ticari değer kazandı.İyi bir hikâye anlattığınızda insanlar dışarıdan bakıldığından daha fazlasını görüp bu resimde kendine yer bulabilir. Carbon Health’te sırf trafik çekmek için dönüşüm oranı optimizasyonu yapmıyoruz. Tek derdimiz sağlık hizmeti almaya çalışan insanların işini kolaylaştırmak. Hukuk ekibimiz bu “uygunluk” meselesini şirketi olası davalardan korumak değil, hastalarımızın mahremiyeti için atılan bir adım olarak ele alıyor.CEO olarak göreviniz, işin önemini anlatmak. Hikâyenizi böyle oluşturduğunuzda insanları doğru kararlar almaya yönlendirmekle kalmaz, yaptıkları işe inanmaları için ilham da verirsiniz.Geleneği icat edin Her genel kurul toplantısına aynı şekilde başlarız. Bazı hastalarımızın hikâyelerini okur, yenilerle tanışır, gelecek kampanyaları duyurur, misyonumuza hizmet eden gelişmeleri alkışlarız. Bu bir ritüel. CEO köşesi dediğimiz bir köşemiz var. Ara ara buraya gidip kendi hatalarımı masaya yatırır ve ekibin kalanından da aynı tavrı beklediğimi göstermiş olurum.Mesela 2016’da hastaların dosyalarını, hastane ziyaretlerinden ziyade sağlık sorunlarına göre şekillendirelim diye diye dilimde tüy bitti. Çok mantıklıydı. Bilgileri daha kullanışlı bir şekilde yapılandırmış olacaktık. Fakat kaş yapayım derken göz çıkardığımı fark ettim. Doktorların üretkenliği azalıyordu. İş akışını yeniden tasarlamak zorunda kaldık. Biraz pahalıya patladı. Varsayımların nasıl yanlışlanabileceğine dair hepimiz için önemli bir ders oldu.Fikir etkisi büyük. Ama bu fikirlerin içselleştirilmesi için yaşanmış hikâyeleri unutmamanız gerek. Bir lider olarak hatalarımı kabul etmezsem başkaları neden etsin? Eğer kimse hatasını kabul etmezse nasıl ders çıkarabiliriz?Geleneğin icadında asıl mesele ritülleri pekiştirebilmek. Fikir ve hikâyelerin etkisi büyük. Ama bu fikirlerin içselleştirilmesi için yaşanmış hikâyeleri unutmamanız gerek. Bir lider olarak hatalarımı kabul etmezsem başkaları neden etsin? Eğer kimse hatasını kabul etmezse nasıl ders çıkarabiliriz?Her şirketin ritüelleri şahsına münhasırdır. Hızla büyüyen Carbon Health’te dönüm noktasına gelmiştik. Artık kurum kültürümüzü resmiyete dökmeliydik. İlkelerimiz hakkında beyin fırtınası yapmak ve bunları bölge liderleriyle paylaşmak için çalışanları ve yönetici ekipleri buluşturduk. Fikirlerin havada uçuştuğu bu atmosferde en çok yankı uyandıran ilkeleri oylamalarını istedik. Sonunda yeni işe başlayanlara Carbon Health’in değerlerini, kültürünü ve burada işleri nasıl farklı yaptığımızı anlatacak interaktif derslerin ve uygulamalı etkinliklerin olduğu Ascent adındaki iki günlük oryantasyon programında karar kıldık.Bazı fedakârlıklar yapılacakSırf işinize geldiğinde adını zikrettiğiniz değerler anlamsızdır. Örneğin yaptığımız işe kıymet vermeyen birini işe almamak en büyük değerimiz. Özgeçmişinde isterse dünyanın en prestijli şirketleri olsun, ne fark eder? Bizim taşıdığımız inancı taşımayan adayları gördüğümüzde tüm başarıları gözümüzde sönüp gider. İşte bu da değerlerimizi korumak için feda ettiklerimiz.Büyük şirketler çalışanlarını iki grup şeklinde ele alır. Kurumsal çalışanlar ve diğerleri. İki grubun hakları da farklı olur. Mesela Amazon’da kurumsal çalışanlarla depodaki görevliler aynı sosyal haklara sahip değil. Perakende şirketleri kurumsal çalışanlarıyla perakende çalışanlarını aynı kefeye koymaz. Birçok şirketin gözünde hizmet birimlerinde çalışanların ya da işçilerin yerine hemen yenisi bulunabilir. Fakat mühendisler ya da yöneticiler öyle mi?Carbon Health’te böyle bir ayrımcılığa asla yer vermedik. Çalışanlarımızın yaptığı işe ve tecrübelerine göre maaşları değişiyor. Çalışanlarımız Silikon Vadisi’ndeki diğer şirketlerin sağladığı cömert avantajlara sahip değil. Bunu dürüstçe söylüyoruz. Böylece bizimle gerçekten çalışmak isteyenlerle yolumuza devam ediyoruz.İlkelerinizi savunmak için fedakârlık yapmaktan çekinmeyin. Değer yargılarınız uğruna kısa süreli hazlardan vazgeçtiğinizi siz unutsanız da tarih yazar. Mesela kullanıcı kaybını azaltan bir arayüz sorunu mu var? Hemen düzeltin ve nedenini ekibinizle paylaşın. Hikâyeyi duyduklarında etkilenip herkese anlatırlar. İnanın liderliğinizi takdir edecekler.Bu yazı, Inc. Türkiye Ekim 2024 sayısında yayınlanmıştır. Abonelere özel çok daha fazla içerik için şimdi size özel tekliflerimizi inceleyin!