TOKEN2049 Dubai’ye, Blade Runner 2049: Bıçak Sırtı göndermesi nedeniyle konuşulacak konuların geleceği şekillendireceğini bilerek katıldım. Ve tabii altyapı sorunlarının etkisiyle, o manşetlerden düşmeyen sel ve su baskınlarıyla karşılaştım. Dijital ve gerçek dünyanın farkını sanırım daha iyi hissedemezdik. Etkinlik boyunca katılımcılar dünyanın en önde gelen blokzincir projelerinin kurucularının katıldığı paneller, lansmanlar ve network fırsatlarıyla buluştu ama fırtına ve sel baskınlarının yarattığı zorluklardan kaçamadı. 10 bin kişinin katılması beklenen TOKEN2049 Dubai'nin biletleri, etkinlikten yaklaşık üç hafta önce tükendi. Hatta BAE'nin son 75 yıldaki en şiddetli yağışına rağmen konferans üç-beş eksik konuşmacı dışında tam kadroydu.Etkinlik tarafında en çok öne çıkan gelişmeleri bu yazıda kısaca sizlerle paylaşıyorum.En Kritik GelişmelerEthereum sanal makinesiyle uyumlu katman-1 blokzincir projelerinden biri olan Berachain verilerinin Google Cloud üstünde indekslenerek Google Big Query üstünden erişilebilir olacağını açıkladı.Polkadot zincirinin yeni bir versiyonu olan JAM, Polkadot'un yeteneklerini Web3'ün mevcut sınırlarının ötesine taşıyacak ve Polkadot'a geniş yetenekler yerleştirmeyi mümkün kılacak, neredeyse her türlü görevi yerine getirebilen dağıtık bir bilgisayar olacak. JAM ile, şu anda yalnızca katman-2 rollup'lar (Türkçe yığın kavramını kullanabiliriz) aracılığıyla görülen ölçeklenebilirlik yani ucuz işlem ücreti ve saniyede gerçekleşen daha yüksek işlem sayısı, konsensüs katmanına getiriliyor olacak.Dünyadaki Amerikan Dolarına bağlı stablecoin pazarının yüzde 70’inden fazlasına hâkim olan Tether’in TON networküne gelip TON'da yerel bir USDt token'ı piyasaya sürerek aylık 900 milyon aktif Telegram kullanıcısına tamamen yeni bir Web3 küresel eşler arası ödeme deneyimi sunacak olması en çok ilgi çeken konuydu. Tether’le birlikte, dünyadaki dijital para birimleri için en yaygın kullanım durumlarından biri olan kişilerarası ödemeler mümkün kılınmış, bir mesaj göndermek kadar kolay hâle gelmiş olacak. Özetle anlamı şu: sınır, aracı ve limit olmadan transfer.Öne Çıkan YeniliklerBitcoin ve Ethereum, asgari müdahale gerektiren sağlam somut varlıklar olmaya devam ediyor. Hong Kong'da Bitcoin ETF onayı sonrası başlayacak yeni döngüyü görmek heyecan verici olacak.Gayrimenkul, yatırım fonları, enerji santralleri gibi gerçek dünya varlıklarının tokenizasyonu (Real World Asset Tokenization) hızla gelişiyor ve Web2 ile Web3 ekonomileri arasındaki boşluğu dolduruyor. Fakat regülasyon eksikliği sebebiyle dört-beş yıl gibi bir süreye ihtiyacı olduğu düşünülüyor.Geleceği şekillendiren yeni bir rekabet, modüler konsensüs protokolüyle artacak olan etkili veri kullanılabilirliği, sıfır bilgi ispatı tekniği ve katman-2 çözümleri arasında yaşanacak. (Modüler konsensüs, bir blockchain ağındaki node'lar arasındaki işlem ve blok verilerinin doğruluğunu kabul etmelerini sağlayan protokoldür. İngilizcesiyle “zero knowledge proof” teknolojisiyse çoklu zincir yaklaşımına karşı, bir tarafın elindeki bilginin doğruluğunu karşı tarafla elindeki bilgiyi paylaşmadan kanıtlama tekniğini ifade eder.)Ayrıca fiziksel işlemcilerin dağıtık şekilde kullanıldığı, DEPIN adı verilen projeler arasından öne çıkan, io.net üstünden yaratılan GPU kazançları, Amazon’un AWS hizmetlerinin statükosuna meydan okuyabilir.Ethereum'un proof-of-stake, yani hisse kanıtı protokolünde, işlem doğrulayabilmek ve gelirden pay almak isteyen kullanıcıların, kripto para varlıklarını doğrulama için kullanılmak üzere kilitlemeleri gerekir. İngilizcesiyle “staking”, Türkçesiyle gelirden pay alma olarak adlandırılan bu kilitleme işleminde, cüzdanda, bu işlem için kullanılmak istenen tutar, kilidi kaldırılana kadar cüzdandan çekilemez ve kullanıcının hissesi olarak ağda işaretlenir. Hisse kanıtı(proof-of-stake) modelinin yeteri kadar güvenli olması için, üstünde kitlenen varlıkların sistemin sağlığı için gereken tutardan çok daha yüksek olması gerek. Bu bağlamda, varlık fazlasını değerlendirebilecek restaking projeleri önemli bir strateji ve Total Value Locked (TVL) oyununu körüklüyor.Topluluk yaratmak için bir karşılığı olmadan, eğlence amaçlı üretilen “meme token” projeleri, topluluklarla etkileşimi arttırarak, artık meme token sahiplerinin ilgisini çekmek ve topluluk üyeliğinin kanıtını sağlamlaştırmak için NFT'lerden ve ürünlerden yararlanıyor. Bir ürünle paralel kurgulanan meme projelerinin başarıya ulaşarak varlığını devam ettirme ve sadakat programları gibi bir kurguya evrilme şansı var.Sonuç olarak TOKEN2049, Dubai’nin blokzincir dünyasında merkezi bir rol üstlenmek istediği mesajını çok net şekilde verdiği bir etkinlik oldu. Sanal Varlıkları Düzenleme Dairesi(VARA-Virtual Assets Regulatory Authority) gibi öncü regülasyonlar ve yatırım kaynakları sağlaması da bunu kanıtlar nitelikte. Etkinlik boyunca finansal sistemin merkeziyetsiz şekilde yeniden inşası, sansür, finansal ve gerçek dünya varlıklarının toplumun her kesimine aracısız açılması sık sık vurgulandı. Ayrıca blokzincirin, yapay zekânın ihtiyaç duyacağı hesaplama gücünün dağıtık şekilde karşılanmasının tek yol olduğu da… Tüm bunlardan sonra, benim çıkarımım token’ların finansal değişim araçlarından çok daha fazlasına dönüştüğü yönünde. Gizlilik, kimlik yönetimi, dezenformasyona engel olabilme yetenekleri ve dağıtık merkeziyetsiz yapılarıyla toplumsal değişimi meydana getirecek bir araç hâline geliyor ve ekonomik işlemlere değer katma ve bilgi yükleme şansı yaratıyor.Köşe yazarları tarafından burada paylaşılan görüşler, incturkiye.com’a değil, yazara aittir.Çok daha fazlası için Inc. Türkiye bültenlerine kaydolun.