2017’de yürürlüğe giren ve artık son demlerini yaşayan vergi reformu ABD Başkanı Trump’ın şimdiye kadar imzasını taşıyan en iyi iç politika hamlesiydi. ABD Başkanı’nın Beyaz Saray’a yeniden çıkmışken yeni bir vergi reformuyla tarihe geçip geçmeyeceğiyse merak konusu. Göreve başlama töreninin üstünden yüz günden fazla geçti. 2017’de yürürlüğe giren vergi yasasının büyük kısmı bu yılın sonunda yürürlükten kalkacak. Trump’ın vergi düzenlemelerini yenilemesi ya da yeniden şekillendirmesi için zaman giderek daralıyor. Şimdilik ufukta herhangi bir değişiklik yok. Zira ABD Kongresi’ndeki Cumhuriyetçiler hem partinin bütçe kısıtlaması isteyen kanadını hem de vergi karşıtı kesimini memnun edecek bir vergi ve bütçe planı için çalışıyor.Trump’sa kafayı gümrük vergilerine takmış vaziyette. Buradan elde edilen gelirin federal vergilerin yerini alacağına bile inanıyor. Tüm bunlar yaşanırken ABD Hükümet Verimliliği Başkanlığı’nın (DOGE) ABD Gelir İdaresi’nde (IRS) yaptığı büyük çaplı işten çıkarmalar ülkenin vergi toplama kapasitesini de küçültüyor.Son günlerde de IRS’teki başkanlık krizi ve Trump’ın önerdiği isimle iltisaklı şirketlere yönelik başlatılması istenen cezai soruşturmalar havada uçuşuyor. Bireylerin ve küçük işletmelerin özelleştirilmiş vergi ve finansal danışmanlık hizmetlerine erişimini kolaylaştırmayı amaçlayan vergi danışmanlık şirketi Harness Wealth’in kurucusu ve CEO’su David Snider bakın ne diyor: “Vergi düzenlemeleriyla ilgili bu kadar konuşulduğu bir dönem daha önce ne gördüm ne duydum. Neticede 2026 vergi politikası konusunda muazzam bir belirsizlikle karşı karşıyayız. Bu belirsizliğe vergi yaptırımları ve IRS’in hizmetleri de dahil.”Yeni vergi reformu kapıda mı?Temsilciler Meclisi vergi indirimi ve kamu harcamalarında kesinti öngören ve ABD Senatosu’nun çoktan onayladığı bütçe tasarısını nisanın ilk günlerinde geçirdi. Ayrıca bütçe Trump’ın “kapsamlı ve güzel bir yasa” dediği düzenlemelerin de önünü açıyor. Fakat bu süreç Cumhuriyetçi liderler için tereyağından kıl çeker gibi olmayacak. Demokratların muhalefeti karşısında nihai yasa tasarısını geçirebilmek için seçim sürecinde ayran içip ayrı düştükleri parti üyelerini de ikna etmeleri gerek.Amaç hem 2017’deki yasayı yenilenmek hem de yeni vergi muafiyetlerini hayata geçirmek. New York Times’ın haberine göre mevcut planla on yıl içinde toplam $5,3 trilyon daha az vergi toplanması bekleniyor. Eski yasanın uzatılması $3,8 trilyonluk bir açığa neden olacak. İlave vergi muafiyeti tasarısıyla da $1,5 trilyon açık bekleniyor. Vergi indirimleri gündemdeyken Cumhuriyetçi liderler bütçede $1,5 trilyonluk tasarrufa gitmeyi planlıyor. Hedefteyse ABD’nin kamu sağlık sigortası Medicaid var. Peki bu paralar nerelere akıtılacak? Tabii ki ABD Savunma Bakanlığı ve Trump’ın büyük çaplı sınırdışı operasyonlarına… Yıllık vergi beyannemelerinin hazırlanmasına yardımcı olan ATAX’ın yönetim kurulu başkanı John T. Hewitt’ın yorumu epey kapsamlı: “Vergi indirimlerinin mali yükünü hafifletmek için halk arasında yaygın olarak başvurulan bazı vergi muafiyetlerinden vazgeçilecek gibi görünüyor. Mesela konut kredisi faiz indirimi, evinde bakmakla yükümlü olduğu bir veya daha fazla kişi bulunan bekarların kendisini aile reisi olarak beyan ederek vergiden muaf olma hakkı, çocuk ve bağımlı bakım kredileri ya da yenilenebilir enerji yatırımlarına sağlanan vergi indirimleri gibi. Eğitim de nasibini aldı tabii. Üniversite kredilerindeki faiz indirimine de hoşça kal.”Tabii sürecin devam edebilmesi için Temsilciler Meclisi ve Senato bütçe konusunda mutabık kalmak zorunda. Associated Press’in haberine göreyse anlaşma aylar alacak.Vergi uzmanlarıysa gidişatı muallak görüyor.Sağ tandanslı düşünce kuruluşu Tax Foundation’ın federal vergi politikaları başkan yardımcısı Erica York durumu şöyle yorumluyor: “Şimdiye kadar kimse bu vergi yasasının içeriği hakkında net bir şey söylemedi. Hep süreç hakkında konuşuldu durdu. Artık Temsilciler Meclisi ve Senato önümüzdeki 10 yıl boyunca $5,3 trilyon daha az vergi geliriyle bütçeyi finanse etme konusunda anlaştığına göre muhtemel vergi politikalarının detaylarına dair daha kapsamlı tartışmalar göreceğiz.” York sözlerine şu şekilde devam ediyor: “Kanun yapıcılar $5,3 trilyon daha az vergi toplamayı planlıyor. Yani 10 yılda yaklaşık $4,6 trilyon daha az gelir getiren, miadı dolmak üzere olan mevcut vergi kanunundan daha fazlasını düşünmek zorundalar. Belli ki ABD Kongresi tasarruf edebilmek için Başkan Trump’ın seçim vaatlerini gündemine alacak. Ama Trump’ın önerisi halihazırdaki yasayı daha karmaşık hâle getirmekten başka bir şey değil.”Aslında Amerika halkı yeni vergi muafiyetleri getirecek yeni yasadan bihaber değil. Trump ağzındaki baklayı çıkaralı çok oldu. Hem ilk başkanlık döneminde hem de son seçim kampanyasında vadettiği gibi yüzde 21 olan şirketler vergisi yüzde 15’e düşebilir. Birinci Trump döneminde S-corp olarak bilinen şirketler ve limited şirketler gibi belli bir ölçek ve yapıdaki firmaları desteklemek için ticari gelirlerinin yüzde 20’sini vergiden muaf tutan bir düzenleme (Qualified Business Income, QBI) yapılmıştı. Yani yıllık geliri $100 bin olan bir küçük işletme sadece $80 bin üzerinden vergilendiriliyor. Ayrıca ABD’de artan oranlı vergi tarifesi yürürlükte. Yani azdan az gider, çoktan çok. Fakat Trump zenginlerin hâline acıdığından en yüksek gelir vergisi oranı yüzde 39,6’dan yüzde 37’ye düşürüldü. Kongre yasayı yenilemezse bu avantajlı durum bitecek ve vergi oranları eskiye dönecek. Citizens Bank’in işletme bankacılığı bölüm başkanı Mark Valentino QBI hakkında şunları söylüyor: “Vergi muafiyetlerinin sona ermesi hâlinde küçük işletmeler rekabet gücünü koruyabilmek için ya fiyat arttıracak ya da işe alımları ve yatırımları azaltacak. Belki de başka alanlarda maliyet kesintisine gitmek zorunda kalacak.”ABD’de sadece federal devlete değil, aynı zamanda eyaletlere ve yerel (şehir veya ilçe) yönetimlere de vergi ödeniyor. Vatandaşlar eyalet gelir vergisi, emlak vergisi ve tüketim (satış) vergisi gibi farklı kalemlerde vergilendiriliyor. Fakat her eyaletin vergi politikası farklı. Bazı eyaletlerde gelir vergisi alınmazken, bazılarında yüksek oranlar uygulanıyor. 2017’de yürürlüğe giren yasayla eyalet ve yerel vergilerin federal gelir vergisinden düşülebileceği miktar (SALT) yıllık en fazla $10 binle sınırlandırıldı. Özellikle kalburüstü kesimin yaşadığı ve yüksek vergi uygulanan New York ve Kaliforniya gibi eyaletlerde büyük tartışmalara yol açtı. Fiduciary Trust International’ın New York bireysel vergi birimi başkanı Richard Pianoforte aralık ayında yaptığı açıklamada bu sınırın değişmesini ya da tamamen kaldırılmasını beklediğini söyledi.Bahşişe vergi yokHatırlar mısınız bilmem, Trump seçim kampanyasında bahşişlerin federal vergilere tabi olmaması gerektiğini söylemişti. Amerika’nın bahşiş kültürünü düşününce milyonlarca garsonu etkileyecek bir vaad. Bahşişle geçinen diğer meslek gruplarından insanları saymıyorum bile.9 Haziran’da Nevada’daki bir mitingde konuşan Trump “Göreve gelir gelmez ilk işimiz bunu hayata geçirmek olacak.” demişti. Bu yorumu yapmak için erken. Fakat analistler bahşişlerin vergilendirilmemesinin Cumhuriyetçilerin önerdiği $1,5 trilyonluk ek vergi muafiyetlerinde önemli bir kalem olacağını düşünüyor. ABD başkanlarının her martta Kongre’ye hitaben yaptığı resmî ve anayasal bir konuşma olan Birliğin Durumu Konuşmalarını aratmayacak bir ulusa sesleniş yapan Trump, hem fazla mesai ücretlerinden hem de Sosyal Güvenlik ödemelerinden alınan vergilerin kaldırılmasını önerdi. Ayrıca bahşişlerden vergi alınmaması konusunda da kararı katiydi. Diğer Cumhuriyetçi liderlerin gündemindeyse emlak vergisinin kaldırılması var. Citizen’dan Valentino “Bahşişlerin vergilendirilmemesi hizmet sektöründe çalışanların gönlüne su serpse de hâlâ neyin vergilendirilip nelerin muaf tutulacağı belli değil.” diyor ve sözlerine şu şekilde devam ediyor: “Dört gözle beklediğimiz vergi muafiyet paketi yalnızca miadı dolacak yasanın yarattığı huzursuzluğu değil, artan gümrük tarifeleri ve enflasyon kaynaklı maliyetlerden doğan baskıyı da hafifletecek.”Devlet bütçesini oluşturan en büyük gelir kalemi verginin hayat damarlarından birkaçını kesmenin ister istemez bedeli olacak. Ya kamu hizmetlerinde kesintiye gidilecek ya da gelir getirecek yeni alanlar aranacak. Her halükârda bir sonraki seçim sürecinde Cumhuriyetçiler için fatura ağır olacak. Şark kurnazlığında pabucu mevkidaşlarına kaptırmayacak kadar stratejist Trump’ın ABD bütçesine girecek parayı artırmak bir çözümü daha var. Gerçi Joe Biden ve Barack Obama da şimdi söyleyeceğim şeyi vadetmişti ama hayata geçirmek nasip olmadı. Trump hükümeti vergi açığını bulan kurnaz yatırımcıların işine taş koymaya hazırlanıyor. Normalde girişim sermayesi ve yatırım fonu yöneticilerinin geliri çalışma geliri sayılmalı ve yüzde 37 oranında vergi ödemeleri gerekiyor. Fakat mevzuattaki açıktan faydalanan bu kimseler kazandıkları parayı yatırım geliri olarak göstererek sadece yüzde 20’lik düşük vergiyi ödüyor.IRS’in dişine DOGE değdiElon Musk yönetimindeki DOGE, IRS çalışanlarının ipini çekti. Yeni işten çıkarmalar da ufukta. Hâliyle federal hükümetin temel görevlerinden biri olan gelir toplama işinde artık daha az insan gücü var. İşin özü devletin diğer kamu programlarını finanse edebilmek için ihtiyaç duyduğu vergiyi toplama kapasitesi azalıyor. ABD vergi döneminin henüz açılmadığı şubat ayında çoğu denetçi ve tahsilat görevlisi olan takriben 7 bin IRS personeli işten çıkarıldı. New York Times’ın 15 Nisan’daki haberine göre kurumda görevli yaklaşık 22 bin çalışan, şimdi istifa etmeleri koşuluyla sonbahara kadar ücretli idari izne çıkarılmalarını öngören teklifi kabul etti. New York Times işten çıkarmalar ve bu yıl istifa eden 5 bin çalışanın da hesaba katınca, Trump’ın göreve gelişinden beri IRS’in personelinin yaklaşık üçte birini kaybettiği belirtiyor. Diğer haber kaynaklarına göreyse kurum toplam personel sayısını yarıya indirecek. ABD’de Temsilciler Meclisi ve Senato’dan oluşan Kongre bütçeyi zamanında onaylamazsa devletin gerekli harcamaları yapması yasal olarak duracak ve hükümet askıya alınır. İki yıldır hükümeti askıya alıp federal harcamaları kısıtlayan siyasi hamleler IRS’in bütçesinden onlarca milyar kaybetmesine sebep oldu. Oysa Biden döneminde vergiler artırılmak istendiğinden kurum da 10 binlerce personel istihdam etmişti. Personel sayısındaki bu radikal düşüş yalnızca devletin alacaklarını tahsil etmesini ya da vergi kaçakçılığını tespit etmesini zorlaştırmakla kalmıyor, ayrıca uzayan işlem süresinin, vatandaşa sunulan hizmetin kalitesini düşürebileceği de öngörülüyor. ATAX’in yöneticisi Hewitt “IRS’in bütçesinin kesilmesi vergi yasalarının uygulanmasını zorlaştırabilir.” diyor.Orijinal yayın tarihi: 21 Nisan 2025 Köşe yazarları tarafından burada paylaşılan görüşler, incturkiye.com’a değil, yazara aittir.Çok daha fazlası için Inc. Türkiye bültenlerine kaydolun.