Son iki yıldır uzmanlar “Geliyor gelmekte olan!” nidalarıyla gündemden düşmeyen üretken yapay zekâ hakkındaki bazı soru işaretlerini masaya yatırmaya pek de istekli değildi. Gelin görün ki üretken yapay zekâ devrimi ikinci yılına girerken Wall Street analistlerinin kabusları adım adım gerçekleşiyor. Yapay zekâ araçları çağın ruhunu yansıtadursun hâlâ sektördeki devasa yatırımlarla orantılı bir gelir elde etmenin yakınından geçmiyorlar.5 Ağustos Pazartesi günü borsada teknoloji hisselerinin düşüşüne şahit olduk. Üç büyük endeksin her biri yüzde 2,5’in üzerinde bir oranda düşüş gösterdi. Devrilen ilk domino taşı daha sert bir piyasa düşüşünü de beraberinde getirdi. Borsanın çöküşü Intel’n çalışanlarını işten çıkarıp yerine üretken yapay zekâ tabanlı aygıtları getirdiği ve Google’ın tartışmalara yola açan yapay zekâ reklamını yayınlamasıyla eşzamanlı gerçekleşti.Bu sektöre milyarlarca dolar akıtan risk sermayedarları, şirketler ve Silikon Vadisi’nin heyecan ve beklenti döngüsünün ardından ortaya çıkan girişimler için çöküş kaçınılmaz. Tabii ki yapay zekânın her an patlamaya hazır boş bir balon olduğunu söyleyenlerin naralarını ilk işitişimiz değil. “Madem senelerdir aynı terane, şimdi neden bu konuyu deşiyorsun?” diye soruyorsanız söyleyeyim. Eskiden kendini kahin sanıp felaket tellallığı yapanların sayısı her geçen gün artıyor da ondan. Ortalık resmen yapay zekânın kıyametini vahyeden mesihler korosuna döndü. Üstelik bu mesihler kıyametin öyle bir iki yıl sonra değil hemen kopacağını söylüyor.Teknoloji uzmanlığının yanı sıra New York Üniversitesi’nde ders de veren profesör Gary Marcus, yıllardır üretken yapay zekâ konusunda endişelerini dile getiriyor. Yakın zamanda yayınladığı bir blog yazısında da bu balonun patlamasının an meselesi olduğunu yazmıştı. Marcus, üretken yapay zekânın temel işlevini engelleyen çetrefilli ve tutarlı sorunlara değiniyordu. Profesöre göre üretken yapay zekâ resmen halüsinasyon görüyor ve sürekli yanlış bilgiyi dolaşıma sokuyor. 2012’de The New Yorker dergisinde yazdığı bir yazıya atıf yapan Marcus, üretken yapay zekânın bir nesnenin ne için ve neden kullanıldığını anlamakta zorlandığını söylüyor. Bir örnekle açıklayalım. Mesela Midjourney gibi bir program, kullanıcının komutuyla hayal ürünü görüntüler oluşturabilir. Yapay zekâ gerçekten de bulut teknolojisi kadar hayatımızı etkileyecek başarılı bir gelişme mi, yoksa sadece büyük mali ve enerji kaynaklarla elde edilen basit bir gösteri mi?Bu soruları soran tek kişi Marcus değil elbette. Wall Street sakinlerinin zihninde de aynı düşünceler cirit atıyor. Mesela Morgan Stanley analisti Keith Weiss, Microsoft’un geçen haftaki gelir açıklama toplantısında “Son zamanlarda sektörde üretken yapay zekâya yapılan yatırımların gerçekten değip değmediği hakkında tartışmalar dönüyor.” dedi. Google, Meta ve Amazon liderleri de şirketlerinin gelir açıklama toplantılarında yatırımcılardan benzer soruları duyduklarını söylüyor. Yine de yapay zekâya daha fazla yatırım yapmanın uzun vadede finansal açıdan verimli olacağı konusundaki ikna çabalarından taviz vermiyorlar. Mesela Microsoft, yapay zekâya yapılan yatırımların ortalama 15 yıl sonra meyvelerini vereceğini düşünüyor. (Yaptığı yatırımın üç ayda karşılığını bekleyen Wall Street bunu duymasın.) Geçen haftaki finansal rapor görüşmesinde Microsoft CFO’su Amy Hood “Neredeyse tüm sermayemizi bulut sistemleri ve yapay zekâyla yaptığımız yatırımlara ayırdık. Bu bütçenin yaklaşık yarısını önümüzdeki 15 yıl ve sonrasında bize para kazandıracak veri merkezleri inşa etmeye ve kiralamaya devam ettiğimiz altyapı ihtiyaçlarına ayırdık.”Geçtiğimiz günlerde CNN’e konuşan D.A. Davidson analisti Gil Luria, 15 yıl gibi uzun bir sürenin Wall Street gibi hızlı sonuç bekleyenler için ikna edici bir zaman dilimi olmadığını söyledi. Luria “Sadece girişimciler bugünden 10 ila 15 yıl sonra geri dönüş alacağı bir işe yatırım yapar. Bir kamu şirketinin meyvelerini bu kadar uzun bir süre sonra yemeyi bekleyeceği yatırımlar yapması mümkün değil. Şu anda bu yatırımları haklı çıkarmak için gereken türde uygulama ve gelirleri görmüyoruz.” dedi.Finansal rapor görüşmesinde konuşan Meta CFO’su Susan Li “Şirketimizin yıllık $96 ila $99 milyar arasında değişen gider tahminine karşı üretken yapay zekâ ürünlerimizin 2024’te kayda değer bir gelir kaynağı olmasını beklemiyoruz.” dedi.Yapay zekâ yatırımlarının karşılığını verdiği senaryolar da yok değil. 2022’de OpenAI’a yaptığı $10 milyarlık yatırımla yapay zeka yarışını başlatan Microsoft, 2024’ün ikinci çeyreğinde $64 milyar gelir elde etti. Bu önceki çeyrekle kıyaslandığında yüzde 15’lik bir artış demek.Her ne kadar Microsoft’un satışları iyi gitse de şirketin hisseleri son bir ayda yüzde 15 düştü. Diğer büyük teknoloji şirketlerinin hisseleri de benzer durumda. Bu düşüşün ardında yatırımcıların beklentilerinin karşılanmaması yatıyor. Mesela Alphabet CFO’su Ruth Porat’ın yatırımcılara yaptığı açıklamaya bakalım. Porat, Alphabet’in ikinci çeyrekte $13 milyarlık yatırım yaptığını ve ilerleyen dönemlerde de veri merkezleri için sunuculara yaptığı yatırımın bu seviyede seyretmesini öngördüklerini söyledi. Porat bu konuşmayı yapadursun Alphabet hisseleri finansal raporlarının açıklanmasının ardından düşüşe geçti ve son bir ayda yüzde 14 değer kaybetti.Marcus yapay zekânın sonunun da geçmişte büyük beklentilerle karşılanan teknolojik gelişmeler gibi olacağını söylüyor. Yani yapay zekâ da püf diye sönüp gidecek. Borsadaki bu krizin ardından profesör, X hesabında bu kaosun nasıl seyredeceğine dair tahminlerini paylaştı. Marcus birçok yapay zekâ girişiminin çökeceğini ve yatırımcıların dımdızlak kalacağını, dolayısıyla şirketlerin birleşmeye gideceğini öngörüyor. Bununla da yetinmeyen profesöre göre azalan çip talebiyle Nvidia’nın hisselerinin düşecek ve Microsoft’un aşağı yönlü hareketi devam edecek.Profesörün paylaşımları arasında en çok dikkatimi çekense yapay zekânın kaybolup gitmeyeceği aksine daha iyi yaklaşımlar geliştikçe arka plana itileceğini ileri sürmesi oldu. Orijinal yayın tarihi: 5 Ağustos 2024 Köşe yazarları tarafından burada paylaşılan görüşler, incturkiye.com’a değil, yazara aittir.Çok daha fazlası için Inc. Türkiye bültenlerine kaydolun.(*) Bu yazının çevirisinde Türk okura hitap etmek için birtakım değişiklikler yapılmıştır.