Pek çok startup yatırım peşinde koşar, ancak genelde yatırım aldıklarında o parayla ne yapacağınıı bilmez.Tüm dürüstlüğümle şunu söylemem gerek: Hiçbir startup liderine parasını nasıl harcayacağını söylemek gibi bir niyetim yok. Yatırım almayı başaran sizsiniz, dolayısıyla tabii ki bu parayı uygun gördüğünüz şekilde harcayacaksınız. Ama yatırım alanları bir kenara koyup söylemeliyim ki, binlerce startup kurucusu bu konuda epey çaba harcasa da başarısız oluyor.Yatırımcıların bu liderleri reddetmesinin en yaygın nedeni ne mi? Para hesaplarına geçtiğinde ne yapacaklarına dair tutarlı bir planları olmaması.Bu noktada, neden yatırım kovalamanız gerektiğinden bahsetmeyeceğim. Birkaç hafta önce bu soruyu yanıtlamanıza yardımcı olacak bir makale kaleme aldım.Ama yatırım turuna çıkacaksanız ya da en azından çıkmayı düşünüyorsanız, aldığınız yatırımı şirketinizi büyütmek için nasıl kullanacağınız konusunda açık ve net olmalısınız. Bu, günümüzde daha önce hiç olmadığı kadar önemli.Onlarca startup’ta çalıştım, bir o kadarına da danışmanlık verdim. Bunların bir bölümü girişim sermayesi (VC) şirketleri tarafından, diğer bölümüyse elde ettiği gelirlerle ya da kurucuların kaynaklarıyla finanse ediliyordu. Şu anda bu iki tür startup’la da çalışıyorum.Aşağıda, şu ana kadar elde ettiğim deneyimlerime dayanarak, yatırımın nasıl değerlendirileceği konusunda bir yol haritası çıkarmak için basit bir yöntem sunuyorum. Üstelik girişim sermayedarı ve melek yatırımcı arkadaşlarım da bu önerilerin faydalı olduğunu onayladı.1. Zaman: Yatırım ne zaman suyunu çekecek?Herhangi bir yeni yatırımın değerini ölçmek için kullanacağınız ilk ve en önemli ölçüt budur. Öyle ki, size ne zaman sorulursa sorulsun, bu cevabı pat diye verebilmelisiniz.Startup’ınızı ne kadar süre su üstünde tutabileceksiniz?Formül oldukça basit: Elinizdeki nakit + elde etmeyi beklediğiniz gelir - para harcama hızınız. Bu hesaplama aldığınız yatırım suyunu çekene kadar her ay hesaplanır. İdeal senaryoda bu hesabı grafik haline getirdiğinizde karşınıza bir eğri çıkar: Aldığınız yatırımı harcamaya başladığınızda düşüşe geçer, yaptığınız çalışmaların çıktıları oluşurken düzleşir ve ardından gelir elde etmeye başladığınızda keskin bir şekilde artar.Deneyimlerimden bir en iyi, bir en kötü, bir de en olası senaryoyu hazırlamak ve bunlara hazırlıklı olmak gerektiğini öğrendim. En olası ve en kötü senaryoları şirket dışındaki insanlarla paylaşın. Şirketteyse; herkesin hedeflerini, en iyi senaryoyu gerçekleştirmek üzere belirleyin ve tek seçenek buymuş gibi hareket edin.2. Yetenek: Bünyenize nasıl deneyim katacaksınız? İçinde bulunduğum tüm yatırım turlarında, elde edilen paranın kullanıldığı ilk alan yetenek bulmaktı. Şöyle düşünün: Eğer zaten sahip olduğum ekiple hedeflerimi tutturabiliyor olsaydım dışarıdan gelecek yatırıma ihtiyacım olmazdı, değil mi? Daha fazla sayıda daha yetenekli ekip arkadaşları daha yüksek hedeflerinize daha hızlı ulaşmanıza yardımcı olur. Üstelik yatırım yapacağınız hiçbir alan, yeteneğe yaptığınız yatırım kadar getiri sağlamayacaktır.Yatırım aldıktan sonra yeteneğe ayıracağınız kaynağı genellikle şu üç kategoride düşünebilirsiniz:İlk kategori, iskeleti oluşturdukları için derhal alınması gereken kişilerden oluşur. Şirketin kapasitesini ve beceri havuzunu zenginleştirip büyümesini hızlandıracak yetenekler bu gruba girer.İkinci kategorideyse, ilk sıradaki çalışanların çıktılarının üzerine koyabilecek yetenekler bulunur: Pazarlama, operasyon, destek ekiplerine sağlanacak yeni kaynaklar, katılacak yeni çalışanlar.Üçüncü kategorideki yeteneklere her şey yolunda gittiği takdirde ihtiyaç duyacaksınız. Finans, İK, müşteri hizmetleri ve destek ekiplerine sağlanacak yeni kaynaklar, katılacak yeni çalışanlar. Ayrıca kaynaklarınızı artırarak ilk kategorideki çalışanların işlerini yapmalarına yardımcı olmalı ve böylelikle döngünün devam etmesini sağlamalısınız.3. Teknoloji: Teknoloji ve otomasyon şirketinizin ölçeklenmesini ve büyümesini nasıl sağlayacak? Günümüzde kurulan her şirket için teknoloji kritik bir araçtır, şirket teknoloji üzerine kurulu olmasa dahi. Yeni bir teknolojiye yatırım yapmak ya da altyapısını inşa etmekse bünyenize kattığınız yeni yeteneklerden ne kadar getiri elde edeceğinizi belirleyen kritik faktör.Startup’ların teknoloji yatırımları genellikle üç aşamada şekillenir:Açıkları kapatma aşaması: Şirketin teknoloji, operasyonlar, iletişim, destek ve satış/pazarlama alanlarında ihtiyaç duyduğu tüm araç ve kaynaklar yeni teknolojilerle güçlendirilir.Pürüzleri temizleme aşaması: Büyük olasılıkla teknik ve operasyonel aksaklıklar, yönetime dair işlerde açıklar, verimsizlikler ve manuel çözümlerle karşı karşıyasınız. Yatırım yapacağınız yeni teknolojiler ve bu anlamda geçirilecek daha fazla zaman bu sorunların üstesinden gelecektir.İnovasyon aşaması: Teknoloji alanındakiler başta olmak üzere şirket kurucuları, genelde yaptıkları teknoloji yatırımının tamamını inovasyona ayırır. Bir uzman tavsiyesi vereyim: 60/40 oranını yakalamaya çalışın. Bütçenizin geriye kalanı açıkları kapatmak ve pürüzleri temizlemek için kullanın. Buna yalnızca teknoloji ekibinizi değil tüm şirketi dahil edin.Hedefler: Ne kadar pazar payı elde edeceksiniz?Hedefleri net bir şekilde belirlemek elbette zorlayıcı, ancak bir o kadar da önemli zira yatırımcılar ilerleyişinizi hedeflerinizle ölçecek. Ve artık şirketin yönetim kurulunda koltuğa da sahip oldukları için tüm kurul toplantılarında bunlar hakkında sorular soracaklar.Kazanmayı beklediğiniz pazar payına dair mütevazı ve ulaşılabilir tahminlerde bulunun ki hedeflerinize ulaşın. Halka açık bir şirket kâr hedeflerini çok küçük farkla dahi kaçırırsa hisseleri düşebilir. Özel bir girişimin kâr hedeflerini büyük bir farkla ya da uzun süre boyunca yakalayamamasıysa, kurul toplantılarının kaotik bir hâl almasına yol açabilir.Hedeflerin kaçırılmasına neden olabilecek çok sayıda dış faktör ve senaryo olabilir. Şüphenin ve oynaklığın hakim olduğu bir pazarda sürprizlere hazırlıklı olmalısınız.Orijinal yayın tarihi: 12 Ağustos 2022Köşe yazarları tarafından burada paylaşılan görüşler, incturkiye.com’a değil, yazara aittir.